Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #1141

    verkleefdheid
    (zn. de ~ (v.) ~heden)

    verbondenheid, verstrengeling, innige relatie, verwevenheid

    znwb: Verknochtheid; m. betr. t. personen veelal: trouw, genegenheid

    Het gerecht zag in de getuigenissen ten laste dat de burgemeester jarenlang “zijn verkleefdheid aan de medewerkers van den vijand” had getoond. (belgiumWW2)

    De laatste keer dat zij hem gezien heeft was op 4 augustus 1914 op weg naar het Parlement. Blijkbaar was de verkleefdheid aan de Monarchie niet verdwenen. (Bruxelles occupée)

    Bijgevolg zijt gij in het innige van uw gemoed noch achting noch verkleefdheid noch gehoorzaamheid verschuldigd. (VRT)

    Als oud~student van Prof. Dr. C. DE BRUYNE, is het mij een groote eer hem dit werk op te dragen als een bewijs van hulde en verkleefdheid. (vliz.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Jan 2025 18:52)

    👍
    3

    #1142

    ammeraul
    (den~(m),-s)

    verbastering van het woord “admiraal”
    in dezen gebruikt als scheldwoord voor een bazig, (te) veeleisend en dus ambetant persoon.

    Ge eist dit, ge eist dat, ge eist gij vanalles, gijsen ammeraul!

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door moomer (17 Jan 2025 11:57)

    👍
    4

    #1143

    sta recht
    (uitdr.)

    sta op

    vnw: sta recht!: sta op!

    zie ook rechtstaan

    Sta recht en wandel rond terwijl je telefoneert. (mensura.be)

    ‘Als je het voelt, sta recht en kom dansen’ (standaard.be)

    Sta recht en stap wat rond: een eenvoudige manier om meer te bewegen en lang zitten te onderbreken. (kuleuven.be)

    Hiervoor worden Latijnse woorden gebruikt, zoals “habes” (je hebt het woord), “silencium” (stilte), “surgite” (sta recht) en “cantus ex” (de cantus is gedaan). (immaterieelerfgoed.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Jan 2025 08:13)

    👍
    3

    #1144

    recht blijven staan

    zie rechtstaan, blijven ~

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (17 Jan 2025 07:53)

    👍
    5

    #1145

    rechtstaan, blijven ~
    (uitdr.)

    blijven staan, niet gaan zitten

    vnw: recht blijven staan: blijven staan, niet gaan zitten

    zie rechtstaan

    Toen de Olympische vlag gehesen werd, kreeg de zwaar zieke Ali een stoel aangeboden om op te gaan zitten, terwijl onder meer langeafstandsloper Haile Gebrselassie en VN-secretaris-generaal Ban Ki-Moon bleven rechtstaan. (vrt.be)

    Er waren véél te weinig stoelen voorzien, heel wat volk moest blijven rechtstaan. (hln.be)

    pvallend: de premier kwam binnen met mondmasker en bleef rechtstaan, op grotere afstand van haar collega-politici dan de voorbije keren. (nieuwsblad.be)

    Verdachten moesten de hele tijd geketend aan de vloer recht blijven staan. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Jan 2025 08:14)

    👍
    4

    #1146

    rechtdoor
    (bw.)

    vnw: rechtuit, ronduit, openhartig
    -rechtdoor gezegd: ronduit gezegd

    Die jongen mag dan wel mijn zoon zijn, maar rechtuit, rechtdoor gezegd, is 16 en onhandelbaar. Verkeerde vrienden, verkeerde keuzes maken … (juridischforum.be)

    Ik noem het rechtdoor zeggen wat ik denk…toch geen problemen mee, of moet ik mezelf in een keurslijf dwingen?!? (forum.politics.be)

    Ja, als ik de klant was, zou ik het niet leuk vinden om tegen mijn gezicht te worden gelogen, gewoon rechtdoor zeggen wat het is. (reddit.com)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (17 Jan 2025 07:37)

    👍
    5

    #1147

    rechtspringen
    (ww. sprong recht, rechtgesprongen)

    fluks rechtop komen

    vnw: opspringen, overeind springen.

    zie recht

    “Als de Belgen een doelpunt maken, dan zullen de mensen rechtspringen”, zegt Van de Keere. (bruzz.be)

    “Toen ik merkte dat er iets mis was, ben ik meteen rechtgesprongen en naar de buschauffeur gegaan”, vertelt Ward. (vrt.be)

    Nog voor het transport kon vertrekken, sloegen de stoppen door bij Marc E.: hij sprong recht en viel een medegedetineerde aan. (demorgen.be)

    Ze springt recht en rent achter de huiskat Toulouse aan. (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (16 Jan 2025 08:32)

    👍
    4

    #1148

    rechtkruifelen
    (ww. kruifelde recht; rechtgekruifeld)

    al kruifelend (kruifelen) recht/rechtop komen
    ook fig.

    Wij hebben, zo lijkt het, na eeuwen zwaar vallen en moeizaam rechtkruifelen, een samenlevingsmodel gevonden dat ons, touchons du bois, nu al 70 jaar ononderbroken vrede bracht (op die ene Balkan uitschuiver na dan). (bloggen.be)

    -‘Pardoeffel, hij ligt er!’ riep Sooi Ven.
    -‘Gestruikeld, hij zal wel rechtkruifelen’ zei de Plas.
    (De laatste dag van den blinden koning – Jozef de Vocht)

    Hij kruifelde recht, op handen en knieën, scharrelend met lamtastende handen naar zijn klak, die twee stappen van hem lag. (Dompelaars – Frans Verschoren)

    Hij kruifelde recht, lachte en raapte de groenten en het fruit voor mij op, GRONON 1958 (znwb)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (15 Jan 2025 16:57)

    👍
    4

    #1149

    rechtkruipen
    (ww. kroop recht; rechtgekropen)

    kruipend recht/rechtop komen
    ook fig.

    Haar pad was er een van vallen en tijdelijk rechtkruipen. Soms met de valse hoop weer ‘normaal’ te kunnen leven. (demorgen.be)

    L&H was in een negatieve spiraal terechtgekomen, waaruit het niet mee kon rechtkruipen. (standaard.be)

    Ondertussen is Criquielion rechtgekropen en terwijl hij wordt gepasseerd door de spurtende achtervolgers, wandelt hij richting aankomststreep. (standaard.be)

    De vrouw kroop recht en stak de straat over. Daar ging ze zich verstoppen in de auto. (hln.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (15 Jan 2025 11:49)

    👍
    3

    #1150

    recht over

    zie rechtover

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (15 Jan 2025 11:42)

    👍
    3

    #1151

    rechtaf
    (bw.)

    ronduit, rechtuit

    znwb: zonder omwegen, onbewimpeld, ronduit

    vnw:
    -iets rechtaf zeggen: iets ronduit zeggen, zonder omwegen, rechtuit.
    -rechtaf gezegd: ronduit gezegd

    Die agent zei me rechtaf: als er een ongeluk met gewonden, een vechtpartij enz. is kunnen we direct ingrijpen, maar nu kunnen ze weinig doen (juridischforum.be)

    Eerlijk en rechtaf gaf je je mening. Klinkt het niet dan botst het en zo had ik je graag want met je zware rugzak bleef je je verzetten tegen onrecht en … (begrafenissendedeyn.be)

    En we moeten het ook rechtaf zeggen, die jongen heeft nooit geluk gehad. (volksverhalenbank.be)

    Ik was rechtaf gezegd, ontroerd. Ik wist niet dat ik zo vele vrienden had en nog heb. (mechelenblogt.be)

    Als je in Nederland speelt, komen mensen je na de voorstelling rechtaf zeggen wat ze ervan vonden. Positieve kritiek, maar ook negatieve (standaard.be)

    Rechtaf gezegd, ’k en heb mijnen avond in ’t geheel niet beklaagd. (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Jan 2025 11:36)

    👍
    5

    #1152

    recht op spreken
    (uitdr.)

    SN-NL: recht van spreken

    vnw

    Je vindt dat degene die deze mening uit geen poot heeft om op te staan, schokkende principes hanteert of stuitende overtuigingen verkondigt, en desondanks zul je zijn recht op spreken verdedigen. (vrt.be)

    Vooruit heeft recht op spreken gezien de stemuitslag, Groen daarentegen werd afgestraft en zit opnieuw in het bestuur, dat is niet OK. (hln.be)

    Dat is zowel ethisch problematisch, maatschappelijk contraproductief, als intellectueel onjuist. Beide stemmen hebben recht op spreken (knack.be)

    ‘Hoewel ze recht op spreken hebben, zien we dat dit er toch nog te vaak niet van komt.’ (standaard.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (14 Jan 2025 09:34)

    👍
    4

    #1153

    realisator
    (zn. m.; ~s)

    vnw: regisseur of producer van een film, televisieprogramma of toneelstuk

    znwb: Producer (van een film e.d.); ook: regisseur.

    vgl. realisatie

    Als realisator van audioproducties creëer je niet-gecomponeerde geluidselementen voor een film, voorstelling, muziekopvoering of -opname, een computerspel of andere multimediatoepassingen. (syntra-mvl.be)

    1960-1966: Wordt realisator bij de BRT, waar hij televisiespelen realiseert. (schrijversgewijs.be)

    De zenuwen stonden erg gespannen, zowel bij de realisator, acteurs als omroepster. (deugenieten.be)

    Kan een regisseur (realisator) forfaitair betaald worden? (mediarte.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (14 Jan 2025 08:19)

    👍
    4

    #1154

    realisatie
    (zn. v.; ~s)

    vnw: regie of productie van een film, televisieprogramma of toneelstuk

    znwb: Produktie (van een film); ook: regie.

    vgl. realisator

    Fien Troch komt vertellen over de realisatie van de film én over het leven en het werk van een jonge regisseur. (standaard.be)

    VVSG, VVC, oKo, Kunstenpunt en Het TheaterFestival. Realisatie door Cornelis Serveert. (kunsten.be)

    Hij doet ca. vijftig realisaties op zes jaar tijd waaronder een twintigtal Nederlandstalige producties: inclusief zes van zijn eigen drama’s (1960-1966) (schrijversgewijs.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (14 Jan 2025 08:16)

    👍
    4

    #1155

    razernij
    (zn. v.; ~en)

    hondsdolheid, rabiës

    vnw: in België ook: hondsdolheid

    znwb: M. betr. t. honden e.d.: hondsdolheid.

    gwnt: (Zuidn.) hondsdolheid

    vgl. razende hond

    Ook voor de mens is razernij dodelijk. Rabiës veroorzaakt een aantasting van de hersenen met gedragswijzigingen als gevolg (agressie). (dierenrecht.be)

    Hondsdolheid = rabiës = razernij
    De besmetting treedt op door een beet van een dier bij een warmbloedig dier. Ook de mens is dus gevoelig aan de ziekte. Gedragsveranderingen (‘razernij’) zijn het gevolg vooraleer de ziekte fataal afloopt. (animoretus.be)

    Het vaccin tegen de razernij (Rabiës) mag pas voor de eerste maal gegeven worden op de leeftijd van 12 weken aan een dier die al een chip en paspoort heeft. (animali.be)

    Een kat met razernij zal, in tegenstelling met de hond, eerder wegkruipen en slechts bij hoge uitzondering bijten. (dierenartsenpraktijkoudenbos.be)

    …heer van Steenvoorde, Hofland en Ochtezeele (plaatsen in Noord-Frankrijk), die een jaar later ca 1547 overleden was aan de gevolgen van een beet van een hond met razernij (uncius.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (14 Jan 2025 08:20)

    👍
    4

    #1156

    razende hond
    (uitdr.)

    bijtgrage, dreigend blaffende, dolle hond

    opm: oorspronkelijk hondsdolle hond

    vnw: een razende hond: hond die aan hondsdolheid lijdt, een dolle hond

    gwnt: (Zuidn.) (van honden) dol: door een razende hond gebeten worden

    znwb: Van een hond e.d.: aan hondsdolheid lijdend, dol.

    vgl. razernij

    Paul (65) werd aangevallen door razende hond: “Ik heb de dood in de ogen gekeken” (nieuwsblad.be)

    Razende hond valt bejaarde vrouw en haar hondje aan (redactie24.be)

    Razende hond richt ravage aan in kapsalon (video) (gva.be)

    Een buurman schoot zondag nog in de lucht om vijf razende honden van het lichaam van Pamela Jane Rock weg te halen, maar dat mocht niet baten. (hln.be)

    Uh ja en tien keer liever een lief kind dan een razende hond met hondsdolheid (beyondgaming.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (14 Jan 2025 07:41)

    👍
    4

    #1157

    rapen, voor het ~ liggen
    (uitdr.)

    SN-NL: voor het oprapen liggen (zie ook reacties)

    vnw: dat ligt voor het rapen: voor het grijpen

    Typisch Vlaams: dat ligt voor het rapen: dat ligt voor het oprapen/grijpen, dat is er in overvloed: (Belgisch-Nederlandse Standaardtaal)

    Wie bewijs zoekt kan het vinden. Het ligt voor het rapen. De vraag is alleen of daarmee het voorakkoord ook bewezen is. (vrt.be)

    Binnen Vlaams-nationalistische kringen leeft het idee dat net daar mogelijkheden voor het rapen liggen. (demorgen.be)

    De tijd dat jobs voor het rapen lagen, lijkt alweer voorbij (standaard.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (13 Jan 2025 22:23)

    👍
    5

    #1158

    rangen
    (zn. mv)

    leden van een groep

    vnw: de rangen: groep personen met een gemeenschappelijk doel

    vgl. rang; rang, de ~en sluiten

    Stijn Martens versterkt de rangen van Medialife. (made-in.be)

    Zouden de Vlaamse christendemocraten ook “plooien” in het parlement, of heerst er nog ongenoegen in de rangen van de fractie? (vrt.be)

    Vier nieuwe renners, onder wie de Italianen Leonardo Bertagnolli en Michele Scarponi, versterken volgend jaar de rangen van Lampre. (demorgen.be)

    Jonge kinderen werden gehersenspoeld en in de rangen van IS opgenomen. (standaard.be)

    Dat Defensie de leden van zulke motorbendes vandaag niet meer in haar rangen wil, is allesbehalve toeval. (hbvl.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (12 Jan 2025 08:37)

    👍
    5

    #1159

    rammel
    (zn. m.; ~s)

    “Zuidnederlandse term voor de speeltrommel waardoor torenbeiaarden om het uur, half uur of kwart uur tot klinken worden gebracht. Het bestaat uit een (koperen) cilinder bezaaid met uitsteeksels (stiften, bruggen en bramen) die de toetsen van het beiaardklavier oplichten, waardoor de klokken slaan, en na de passage weer loslaten.” (Muziekencyclopedie
    - S. van Ameringen – 1962)

    vnw: klokkenspel, beiaard

    znwb: Klokkenspel (inz. op het uur en het halfuur).

    “Ondergeteekenden, gezinshoofden zijn zo vrij te protesteren tegen het te langdradig en te luid-druchtige rammel van de beiaard, op het uur, het half uur, en het kwartier." (beiaard.org)

    De rammel, het beiaardmuziekje dat om de 7,5 minuut de tijd aangeeft op de Sint-Romboutstoren, zwijgt binnenkort van 9 uur ’s avonds tot 9 uur ’s ochtends. Het schepencollege heeft dat beslist na klachten van omwonenden. (standaard.be)

    De klokkenkamer van de stadsbeiaard te Sint-Niklaas. Rechts de electromagetische hamers voor de ‘rammel’ of ‘wekkering’. (dbln.org)

    We zouden nu even goed kunnen voorstellen om de jaarlijkse investering in het onderhoud van de beiaard en de rammel te vervangen door een goedkopere geluidsinstallatie. (gva.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (12 Jan 2025 08:02)

    👍
    5

    #1160

    Ringfietspad
    (zn. het ~ (o.) ~en)

    fietspad dat ringvormig om Antwerpen leidt waarop men op een snelle en veilige manier naar de gewenste bestemming in de stad kan fietsen
    zie ook: velostrade en cyclostrade

    Het Ringfietspad vormt een dubbele ringstructuur rond de stad Antwerpen. Meer dan twintig jaar geleden werd de FR10 aangelegd naar aanloop van de grote werken aan de ring rond Antwerpen. (fietssnelwegen.be)

    Een van de drukste routes voor fietsers rond de stad Antwerpen is het Ringfietspad, het is van de Stenenbrug tot de Luitenant Lippenslaan vernieuwd en onder de Stenenbrug doorgetrokken. (degroteverbinding.be)

    Op het Ringfietspad fiets je snel en comfortabel van de Scheldekaaien tot aan het Sportpaleis. Het fietspad, net naast de Ring, kruist naast de vele op- en afritten ook heel wat grote invalswegen naar het centrum van de stad. Dit zijn echte toegangspoorten naar de stad en trekken vele verschillende gebruikers aan. (antwerpenmorgen.be)

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (11 Jan 2025 11:58)

    👍
    4

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.