Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
uitdrukking om te zeggen dat men er fors op achteruit zal gaan
syn. droog brood moeten eten
vgl. Aldi, van den ~
De artsen zullen niet alleen nog boterhammen met choco van de Aldi moeten eten. Het zorgt er wel voor dat de factuur voor de patiënt zakt … (Nieuwsblad)
Werkelozen van 55 vrezen binnenkort boterhammen met choco van de Aldi te moeten eten.
Schreien en of schreeuwen.
Het Engels to blare nam dit over van het Nederlands.
De twee snotters bleirden om het hardst.
Het meisje bleirde van de pijn.
schroevendraaier
znwb: In de gemeenz. spreekt vrij alg. voor: schroevedraaier.
zie ook turnavies
“Ze hebben me verteld dat hij werd bewerkt met een “tournevis” en dat hij werd afgeslacht als een varken.” (vrt.be)
De eerste stak doodleuk een sigaretje op en ging dan het tuig met een ‘tournevis’ te lijf. (demorgen.be)
‘(…) bij de ene kun je dat met een tournevis bijdraaien, en bij de andere niet.’ (standaard.be)
“Hij kent met moeite het verschil tussen een tournevis en een hamer.” (knack.be)
Bij ons thuis hebben ze ook een ceremonie gevoerd bij onze waterpomp, die grondwater boven haalt, bij de generator, en daar hebben ze tegelijk de spades, harken, hamers en tournevisen ook bijgeplaatst. (bloggen.be)
toog in een café
NL: tapkast van een café
‘De studio van ’De slimste mens’ verschilt amper van een Aalsterse cafétoog’: welkom bij ‘de meest diverse jury ter wereld’. (demorgen.be)
Een podium is geen cafétoog, Alex. (standaard.be)
“Je bestuurt geen land zoals je aan de cafétoog praat” (knack.be)
rookvergiftiging (in NL wordt rookintoxicatie meer in medische of technische zin gebruikt)
Zeven bewoners werden met een lichte rookintoxicatie overgebracht naar het ziekenhuis. De brand was relatief snel geblust. (VRTNWS)
Een persoon, een 14-jarige jongeman, had heel wat rook ingeademd en werd met rookintoxicatie naar het ziekenhuis gebracht. (GVA)
De bewoonster kon op tijd ontsnappen, maar liep wel lichte rookintoxicatie op. Het huis is onbewoonbaar. (Haspengouws Nieuws)
laten zien, aanwijzen (de weg enz.)
vnw: in België ook: laten zien
-de weg tonen, de weg wijzen
znwb:
In de bet.: laten zien, aanwijzen; (de weg, een plaats) (aan)wijzen; – ook als gall. (ter vert. van fr. montrer): bezitten, kunnen laten zien enz.
Hij toonde ons de weg naar de parking (demorgen.be)
Peter Symons toont de route van het Lichtfestival via de Ojoo-app. (hln.be)
door een politiebevel aan de deur mee moeten naar het bureau voor een verhoor (zie laatste voorbeeldzin)
Het is voor niemand prettig om om 6 uur ’s ochtends de politie aan de deur te hebben met een medebrengingsbevel. (DM)
Toen ik weer thuiskwam, schoven ze twee A4’tjes onder mijn neus: huiszoekings- en medebrengingsbevel. "En geef maar je identiteitskaart af”. (HLN)
De vrijheidsberoving op grond van een medebrengingsbevel: Dit is een bevel uitgevaardigd door een onderzoeksrechter met het oog op de ondervraging van een verdachte of getuige die niet vrijwillig wenst te verschijnen. Het mede- brengingsbevel heeft een maximale duur van 24 uur. (Wettekst)
korte stage, werkervaring om een indruk van het werk te krijgen, syn. kennismakingsstage
NL: proefstage
Dit is een belevingsstage of inleefstage, waarbij je ervaart hoe een zorgkundige dagelijks zorgt draagt voor de zieke mens. (KU Leuven)
De inleefstage binnen het voltijds traject van de Verkorte Educatieve Bachelor Secundair Onderwijs heeft een equivalent van 3 studiepunten. (Artevelde)
De inleefstage omvat 2 dagen of minimaal 14 uur, gespreid over een semester. Dit betreft zowel observatie in de klas alsook deelname schoolbrede activiteiten. (Vives-Zuid.be)
de eigen problemen oplossen, zijn eigen rommel opruimen
NL: schoon schip maken
De vraag om meer geld is terecht. En dat is het allang. Het moet er ook komen. Er mag wel tegenoverstaan dat de procureurs ook hun eigen stal uitkuisen. (Nieuwsblad)
Wel, ik denk dat mijnheer De Wever dan het best eerst begint met zijn eigen stal uit te kuisen voor hij andere partijen de les komt spellen. (Vlaams Parlement)
Eerst de stal uitkuisen. Pas dan wil hij denken aan mogelijke coalities. En hij staat sterk, Maingain. Ze hebben hem nodig om meerderheden zonder de PS te vormen. (GVA)
ergens niet over spreken, iets stil houden
NL: mondjes dicht, iets onder de pet houden
Al vele jaren is hierop kritiek: er heerst een “ons kent ons”-sfeertje, men dekt potjes toe en er worden maar weinig tuchtstraffen opgelegd. (Clint.be)
Of is het een laatste krampachtige poging om de stinkende potjes toe te houden? Diep in de put: Optima Globale Estate aan de Tunnelplaats. (Knack)
Sinds mijn kindertijd probeerde ik alle potjes toe te dekken door mezelf aan te passen aan anderen, situaties, de buitenwereld. (Veer Licht)
ergens naartoe trekken, gaan
vnw: gaan, trekken, zich begeven naar
znwb: Zich op weg begeven (naar-); trekken, gaan (naar-).
zie ook andere definitie van togen
Wij zeggen nu nog: ,,Hij toog naar zijn werk’’ (hij trok naar zijn werk) (standaard.be)
Hij toog naar Tottenham Hotspur en later naar het Japanse Nagoya Grampus Eight als uithangbord van de nieuw opgezette J-League (humo.be)
Hij toog naar de Alpen, waar hij op de ski’s zijn accu weer volledig oplaadde. (knack.be)
Wij togen naar het noordoosten van Frankrijk en beleefden er een back to basics-tripje. (nieuwsblad.be)
Zo’n 240.000 mensen, onder wie een voormalig president, togen naar het centrum om zich uit te spreken voor de Europese Unie (tijd.be)
opzichter, toezichter
vnw: opzichter, inspecteur
gwnt: veroud., nog gew. in Z.-Ned.
Ook toezieners en wellicht de ploegbazen van de groen- en reinigingsdienst komen in aanmerking. (standaard.be)
Het is de toeziener – grafdelver toegelaten de teraardebestelling te weigeren wanneer hij vaststelt dat het lijk gekist werd in overtreding met voorafgaande bepalingen. (zwevegem.be)
“De toezieners en de maatschappelijk werker zijn onze ogen op het veld. Zij merken al gauw als er iets niet pluis is.” (hln.be)
aanvallend toestormen, aanvliegen
gwnt: (Zuidn.) zich met vijandige bedoelingen snel naar iem. toe begeven, aanvallen, aanvliegen
opm: SN betekenis van toevliegen: toesnellen
‘Ik ben bijna onmiddellijk naar hem toegevlogen en heb hem vastgegrepen. Bovendien ben ik luid beginnen roepen.’ (standaard.be)
In België is dat soms ongelooflijk grof,hoe spelers op je toevliegen,met wilde gebaren en weet ik veel wat ze allemaal schreeuwen. (bloggen.be)
een deur of raam die dichtsmakt
NL: dichtknallen
vnw: plotseling met geweld dichtgaan van een deur
gwnt: (Zuidn.) plotseling en met geweld dichtgaan: de deur vloog toe.
De deure vloog toe met groot geweld, en de kapitein was daar weder, m«t de woede in de oogen en roepende (historischekranten.be)
derbij het waait daar precies nog goed. Mss stond bij haar thuis het raam open boven en door den trok de deur toegevlogen (beyondgaming.be)
Gerda: Wat was dien harde bonk nu?
Jean: ’t Was ’t raam dat toegevlogen was. Ik heb het dichtgedaan.
geld bijleggen, eraan toeleggen
opm: soms zonder eraan
vnw: (geld) eraan toesteken: (geld) erop toeleggen
Negatieve rente betekent dat investeerders eigenlijk geld toesteken om te mogen lenen aan onze overheid (standaard.be)
‘Als we eraan toesteken, hebben zij altijd verdiend want de centen op de kaartenverkoop hebben ze altijd, net als we altijd personeel nodig hebben. Dat zijn voor de twee dagen zo’n tweehonderd mensen.’ (nieuwsblad.be)
‘Ik heb goeie jaren met veel slechtere afgewisseld en heel lang eraan toegestoken. Ik heb me vaak afgevraagd waar ik mee bezig was’ (kw.be)
toestoppen
vnw: toestoppen, geven, overhandigen
znwb: (Iem. iets) overhandigen, verschaffen; in ’t bijz.: heimelijk geven, toestoppen.
Volgens de aanklagers kregen Menendez en zijn vrouw geld toegestoken om de regering van Egypte te bevoordelen. (vrt.be)
De ambtenaren zouden zich steekpenningen hebben laten toesteken of gingen op kosten van bouwvergunningsaanvragers eten in de betere restaurants.(demorgen.be)
‘Eigenaars denken vaak dat het geen kwaad kan: een stukje vlees geven, een bolletje brood gooien, een plakje ham toesteken.’ (standaard.be)
toevouwen, dichtvouwen, terugplooien
ook fig.
vnw: dichtvouwen, opvouwen, plooien
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
zie ook toe
Doordat banken zich op de Belgische thuismarkt toeplooien, ontstaat er meer concurrentie. (standaard.be)
“Ik voelde me helemaal toegeplooid, toen ik hem belde.” (demorgen.be)
Toen de agenten hem wilden meenemen, verzette hij zich en haalde met een toegeplooid plooimes uit naar een inspecteur. (vrt.be)
Een eenvoudig teak bijzettafeltje dat je overal mee naartoe kan nemen. Het plooit gemakkelijk toe en neemt weinig plaats in als je het weg bergt. (tuinrama.be)
zonder (expliciete) toestemming
vnw: zonder toelating: zonder toestemming
zie ook toelating
In Wevelgem en de andere gemeenten van de politiezone Grensleie bijvoorbeeld mag je rond middernacht vuurwerk afsteken, zonder toelating. (vrt.be)
De Amerikaanse zangeres Katy Perry heeft zonder toelating een videoclip opgenomen in een Spaans natuurgebied. (demorgen.be)
Free party’s, ook wel ‘illegale raves’ of ‘illegale fuiven’ genoemd, zijn feesten die zonder toelating van de overheid worden georganiseerd (standaard.be)
Zo’n 15j geleden hebben wij een veranda aan ons huis gebouwd zonder toelating van het gemeentebestuur. (livios.be)
er geld bij of bovenop moeten leggen of betalen
vnw: er (geld) aan toegeven: erop toeleggen, er geld bijleggen
gwnt: (gew.) er op toe leggen, er geld bij leggen
zie ook: toesteken, eraan ~
“Zelfs al moest ik er geld aan toegeven, dan nog zou ik de zalen en festivals blijven afdweilen.” (nieuwsblad.be)
“Een medaille, dat is alles, want je moet er nog geld aan toegeven”, lacht haar man Dominique Maes, die de vaste piloot is van de raceboot. (gva.be)
pak slaag, rammeling
vnw: pak slaag, afranseling
znwb: (Pak) slaag, afranseling; vooral in de verb. iem. een toefeling geven, een toefeling krijgen.
zie ook toeflinge
Ik dacht dat politici na de toefeling op Zwarte Zondag eindelijk begrepen hadden dat ze zich niet straffeloos in een ivoren toren konden ophouden. (tijd.be)
Krijgt Open Vld een toefeling? Wat gebeurt er dan? Een nieuw leiderschap, waardoor eindelijk de bereidheid komt om te praten over andere … (demorgen.be)
Want een toefeling van de. Janssens was genoeg om zelf in uw broek te doen, en dan hadt ge twee keer werk met vegen (erfgoedcelkapelleopdenbos.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.