Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
In eenvoudige woningen kwam men via de buitendeur rechtstreeks in de “living”. In de winter veroorzaakte het openen van de deur het binnen waaien van koude lucht. Om dit euvel tegen te gaan bouwde men aan de buitendeur, langs de binnenkant van de woning, een houten sas: de achterlijs.
Nonkel René heeft zijn achterlijs afgebroken want hij nam te veel plaats in.
… en viel tenslotte dood in zijn «achterlijs» (voorportaal van een boerenwoning met aan de buitenkant een tweedelige, so- liede deur). (De Voorpost | 14 januari 1983)
Dit is evenzo voor de ruimte in de kerk onder de toren net voorbij de lijkdeur (de grote buitendeur) onder het doksaal. Ongedoopten of anderen die vroeger uit de kerk geweerd werden, mochten er wel in de kerk komen (9). Deze ruimte wordt in de volksmond d’ achterlijs genoemd. (hkschellebelle.be)
kruislicht, dimlicht
verouderd?
vnw: kruislicht, kruisingslicht: dimlicht
Kruising tussen een personenvoertuig en een vrachtwagen, waarvan het linkerkruisingslicht niet brandde; naar de mening van het Hof is de oorzaak van het ongeval te wijten aan de afwezigheid van deze reglementaire verlichting, die voor de tegenligger een onvoorzienbare hindernis uitmaakt. (rw.be)
Hij reed met kruisingslichten en beide richtingslichten in werking tot het rnidden van de rijbaan en
begori achteruit te rijden. (kuleuven.be)
er zit pit, verstand in
vgl. kruim
verouderd? Waar nog gebruikt?
Daar zit kruim in: Dat is iemand die veel weet. (bloggen.be)
Er zit kruim in onze jeugd (bakkerijmuseum.be)
Er zit kruim in die kerels. Ostend Stadion mag van hen prachtige dingen verwachten alsook van Neyrinck, Rosseel, Vermeersch (core.ac.uk)
iets of iemand die ogenschijnlijk traag is, maar toch gestaag vordert of snel uit de hoek kan komen
google 2023: in .NL slechts enkele hits, voornamelijk mbt tot sport (o.a. wielrennen waar het typisch uit VL overgewaaid kan zijn). In .BE meer en ruimer toegepast
Of een bedrijf kan een ‘valse trage’ zijn. Het wacht tot de voorlopers tegen een muur botsen of in een nichepositie blijven steken. (tijd.be)
Een haai is een valse trage. Haaien zijn toegerust om snel door het water te klieven, maar alvast de roemruchte witte haai doet dat bewust … (standaard.be)
5 jaar cultuurbeleid: Schauvliege als “valse trage” van de Vlaamse regering? (vrt.be)
In zijn passage op Stayen maakte de verdediger indruk met zijn snelheid en zijn zuivere balbehandeling. “Hij is een valse trage”, weet Janssens. (hbvl.be)
plantentuin, botanische tuin
ook veelvuldig in plaatsnamen
“Onze gemeente beschikt over een kruidtuin achter het gemeentehuis. Deze kruidtuin werd jarenlang vrijwillig onderhouden door gewezen burgemeester Guido Langendries. Hij zal deze taak echter niet langer opnemen”, klinkt het bij de gemeente. (nieuwsblad.be)
De gemeente Anderlecht heeft de gemeenschapstuin aan het Dauwpark in Kuregem opnieuw geopend. Er komt naast de collectieve moestuin ook een kruidtuin. (bruzz.be)
De kruidtuin van Leuven werd in 1738 opgericht als een universitaire plantentuin. Daarmee is het de oudste botanische tuin van ons land. (tijd.be)
De Kruidtuin of zoals de Mechelse inwoners het in de volksmond “den Botanique” noemen. De tuin is ontworpen in 1862 door Louis Fuchs. (mechelenopzijnbest.be)
vnw: krullen
De vrijschop op de rand van het strafschopgebied werd door De Jonghe keurig in doel gekrold: 0-2 (gva.be)
We zagen de jonge, verlegen Polly Jean in 1992 op Pinkpop voor het eerst, een paar jaar later krolde ze in een latex catsuit over het podium in Werchter (demorgen.be)
De Montsant streek krolt zich als een hoefijzer rond de befaamde Priorat streek. (vinatera.be)
stinkbroek
vgl. kakkebroek, pissebroek
Onlangs ging mijn zoon plat omdat ik hem ‘piraatje stinkebroek’ had genoemd. (standaard.be)
Hopla, de kleinste heeft een stinkebroek. Altijd prijs net voor mama wil vertrekken, dus die beentjes moeten in de lucht.
Tuurlijk, Dat is toch vanzelfsprekend
Voornamelijk in de regio Essen
Gaan jullie vanavond nog ééntje drinken? Tuurlijk, de pan is de vis niet hé.
bekritiseren, iets of iemand kritikeren
Waarde Panoramist, hoe de vork pre cies aan de steel zit» weet ge niet en toch hebt ge uw pen bovengehaald om het komitee te bekritikeren. (De Gazet van Aalst | 29 september 1960)
Het is heel gemakkelijk deze personen te bekritikeren, maar dat deze die het beter kunnen zeggen het dan ook beter doen. (bedrijfsvoetbal.be)
VANDENDRIESSCHE bekritikeert de overwaardering van dit criterium. (kuleuven.be)
Ik zoek veeleer ne stamelaar
ne langharige rijmelaar
zo één die ‘t al bekritikeerd
die paster en burgers emmerdeerd
‘t is u da ‘k zocht al jaren lang
Willem zing nu maar uw zwanezang
(Willem Vermandere – dance-macabre)
(ook wel ‘frietgrens’) informele benaming voor een idiomatische isoglosse (taalverschil in uitdrukking) binnen het Nederlands taalgebied. Ten noorden van deze isoglosse wordt vooral het woord patat gebruikt, terwijl men ten zuiden ervan eerder friet of frieten zegt.
NL: patatje mayo graag
VL: friet met mayonaise astemblieft
Limburg: friete mit mayenaes estebleef
NL: Hij heeft zich alweer verstopt.
VL: Hij heeft zich weeral weggestoken.
Limburg: Hae haet zich alweer versjtoake.
kritiseren, bekritiseren, bekritikeren
Defraigne verdedigde zijn amendement met overtuiging en kritikeerde het door de wet ingevoerd stelsel vrij scherp. (kuleuven.be)
Ik zeg dat gij het recht hebt de regering en de vakbonden te kritikeren, maar gij hebt het recht niet de excitatie te brengen tot in de ondergrond van de mijnen . (dekamer.be)
Mensen, ook supporters van Club,a. zien jullie het een beetje positief a.u.b i.p.v enkel te kritikeren. (hln.be)
Godfried Danneels kritikeert Vaticaan (standaard.be)
(stevig) nadenken over
We moeten de denkoefening maken welke industrie we in België kunnen behouden. Dat zal misschien een meer innovatieve industrie zijn.’ (ArcelorMittal)
Daarom willen wij de denkoefening maken: heden, verleden en toekomst maken wij een kopje kleiner om de wereld te verlossen van een brok ellende. (infomania.be)
Groen verwijst naar andere partijen: “Ook politici in andere partijen maken die denkoefening en beslissen om het nationale niveau te verlaten.” (VRTNWS)
iemand die kribbelt (kribbelen)
pej.: schrijver, tekenaar
“En de werken?”, vroeg de kunstminnaar, “waarom schrijft U nooit iets over de werken? Hebt U wel enig plastisch gevoel”? “Voor de werken”, antwoordde de kribbelaar-parvenu, "moet U bij de kunstenaar zijn. Ik verkoop alleen maar teksten.” (hanstheys.ensembles.org/)
Maar zoals Bjarne aan Alberto een nieuwe kans biedt, zo geef ik ook aan de schrijver, aan de kribbelaar, aan de oude visser van woorden en zinnen die ik ben, een nieuwe kans. (seniorennet.be)
Naarstige kribbelaar van woord en beeld. Denkt in slagzinnen, alliteraties en onomatopeeën. Liefhebber van vreemde talen. (zinnig.be)
Een spontane kribbelaar, een behoedzame schetser of een verborgen Van Gogh? Kom dan gezellig samen tekenen met een drankje erbij. (mijnleuven.be)
“Oei, maar ik kan helemaal niet tekenen!” Geen probleem! Of je nu een enthousiaste schetser bent of een wilde kribbelaar, iedereen is welkom. (cbbd.be)
journalist die Wallonië als specialisatie heeft
zie ook: Wetstraatwatcher
Onze Wallonië-watcher Bert. @kruismans. had ze al lang in de mot… de strapatsen van de griffier van het Waals Parlement | Reizen om te leren. (De Tijd)
Als een obligate les in vaderlandse geschiedenis worden drie publicaties van journalist en Wallonië-watcher Guido Fonteyn in één box heruitgegeven. ((bruzz)
een bevel geven, de richtlijn aangeven
zie ook: marsrichting, de ~ aangeven
Sinds de jaren zestig is het marsorder dat de Belgische krijgsmacht ‘kleiner, beter en goedkoper’ moet werken bekend.
Politici van N-VA hebben tijdens het Europees Kampioenschap voetbal in Frankrijk van 2016 een marsorder van de partijtop gekregen om geen commentaar te geven over de Rode Duivels. (HBVL)
Zo, we hebben er thuis ook een exemplaar van: het marsorder voor de leerkrachten van het secundair onderwijs. (Bruno Tersago)
Sommigen voelden zich duidelijk vereerd. Anderen vernamen het marsorder op de sociale media en vielen compleet uit de lucht. (De Tijd)
vnw:
•gierigaard, vrek
•hongerlijder
zie ook krebbebieter
Daarom, spaar ons van een CD&V-NVA- beleid waarvan kribbebijter Leterme zich. nu reeds minister-president waant. (hbvl.be)
Op zondag 3 april bracht de toneelkring «Streven» uit Rapertingen in de Sint-Ludovicuszaal aldaar zijn laatste seizoensvertoning met «Willy’s Vrouw» of «De Kribbebijter» door Max Reimann en Otto Schwarz. (hasel.be)
gekrijs, geschreeuw, gegil
vgl. kressen
In onze buurt was er vroeger ook een haan…kraaide overdag, ’s nachts…Ik hoor dat liever dan het gekres van kinderen. (facebook)
De productie, het gekres van de gastheer en het vals gezang dat als refrein gebruikt wordt zorgen ervoor dat dit naar mijn mening één van Em’s minste nummers is. (Bijdrage uit Turnhout op musicmeter.nl)
Vreemd dat ik voorbij het winterweer soms merk dat de lente al in de lucht hangt, ik hoor het in de wind, in het spelend gekres van de vogels hier rond het huis. (huisvanverbinding.be)
“Een kredietopening is een kredietovereenkomst waarbij u een bedrag ter beschikking krijgt dat u in één of meerdere keren kan opnemen, onder meer door middel van een betaalinstrument. Het bedrag dat u op een gegeven moment al terugbetaald heeft, kunt u opnieuw opnemen.” (upc-bvk.be)
vnw: doorlopend krediet
Bij een kredietopening wordt aan het eind van elke maand kosten berekend over het bedrag welke je die maand negatief hebt gestaan. (geldbank.be)
Test-Aankoop raadt consumenten af om zich een kaart met kredietopening aan te schaffen. (demorgen.be)
Schuldenlast waarschuwt consumenten voor een gevaarlijke vorm van soepele leningen via een kredietkaart, de zogenoemde kredietopening. (vrt.be)
Op 23mei 2002 vervalste zij de handtekening van haar man om een kredietopening te bekomen. (standaard.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
