Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #4001

    bij middel van
    (uitdr.)

    vnw: door middel van

    taaladvies.net: In België wordt in plaats van door middel van (of door of met) ook nog weleens bij middel van gebruikt, vooral in formeel taalgebruik. Het is er echter geen standaardtaal.

    Typisch Vlaams: Geen Alegmeen Nederlands

    Het amendement werd bij middel van handopsteking goedgekeurd. (vrt.be)

    De resultaten werden echter enkel bij middel van grafieken op transparanten getoond. (standaard.be)

    Fondsen voor bestaanszekerheid worden opgericht in paritaire comités of subcomités, bij middel van een bij koninklijk besluit algemeen verbindend verklaarde … (werk.belgië.be)

    Het digitale 3D-model van Stad Gent is basis voor de ontwikkeling van de “Teletijdmachine Gent” bij middel van 4D, de tijdsdimensie. (stad.gent)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Nov 2025 07:32)

    👍
    4

    #4002

    jobmotor
    (zn. m. -en/-s)

    bepaalde ontwikkelingen of bedrijfstakken die zorgen voor nieuwe werkgelegenheid

    Tech-sector blijft komende jaren jobmotor |
    De Belgische technologiesector wil tot eind 2030 in totaal 40.000 extra jobs creëren. Dat zijn elke werkdag zestien banen. (computable.be 5 okt. 2021)

    Handel is geen jobmotor meer. Consumenten kopen steeds meer voeding online, wat druk zet op de grote supermarkten. (standaard.be 7 sep. 2021)

    Luikse luchthaven moet jobmotor worden
    In 2040 wil de luchthaven van Luik 2,5 miljoen ton vracht per jaar behandelen. Dubbel zoveel als nu … (kanaalz.knack.be 5 mrt. 2021)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door de Bon (18 Oct 2021 13:30)

    👍
    3

    #4003

    bij iemand
    (uitdr.)

    vnw: (tot) bij iemand gaan: naar iemand gaan

    zie ook: tot bij iemand

    ik heb een mop voor julie van jordy van der pulst: jantje gaat bij de dokter en zegt overal waar ik met mijn vinger op duuw doet het pijn …infectie (bloggen.be)

    Je gaat tot bij de klant om operatoren training te geven hoe zij de apparatuur moeten gebruiken. (monster.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (18 Oct 2021 09:08)

    👍
    3

    #4004

    bij
    (vz.)

    vnw: bij dag/middag/avond: overdag, ’s middags, ’s avonds

    Bij avond kwam het evenement helemaal tot leven. Pas dan kon u ten volle genieten van de sfeer op het terrein. (nieuwsblad.be)

    Bij dag is het aangenaam toeven in de Brusselse voetgangerszone, de door bewoners en toeristen gesmaakte attractie van de stad. (tijd.be)

    te Watou, bij middag (De Veurnaar | 2 juli 1884)

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Oct 2021 14:33)

    👍
    4

    #4005

    lawijt, bompa ~

    zie bompa lawijt

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (16 Oct 2021 12:27)

    👍
    3

    #4006

    bompa lawijt
    (uitdr.)

    een manspersoon op leeftijd die van zijnen tak maakt (tak, van zijnen ~ maken);
    een bompa die zich doet gelden

    origineel naar het tv programma ‘Chez bompa lawijt’ uit de Jaren negentig op de VTM maar veralgemeend in het Vlaamse taalgebruik

    Maar elk nadeel heeft zijn voordeel: omdat men voor het wurm in wording niet meteen opvang vindt, mag bompa lawijt één dag per week de honneurs waarnemen. (Marc Coenen – demorgen.be)

    Koopt iemand voor deze Bompa Lawijt eens een ruggengraat ? Of een greintje lef ? (twitter)

    Conclusie: AC/DC blijft eeuwig bestaan en zal ook het verlies van deze Bompa Lawijt overleven. (Marc Didden – demorgen.be)

    Beste Gilberte en kinderen, ‘Bompa lawijt’, zo noemden we hem soms stiekem met een kwinkslag. (uitvaartcentrum.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (16 Oct 2021 12:26)

    👍
    3

    #4007

    biezen, van de klaver naar de ~

    zie van de klaver naar de biezen

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (16 Oct 2021 07:52)

    👍
    3

    #4008

    klaver, van de ~ naar de biezen

    zie van de klaver naar de biezen

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (16 Oct 2021 07:52)

    👍
    3

    #4009

    van de klaver naar de biezen
    (uitdr.)

    vnw: van de klaver naar de biezen lopen/geraken: van de regen in de drop raken, van kwaad tot erger worden

    U moet er dan immers voor opletten dat u niet van de klaver naar de biezen loopt en elders een nog hogere premie moet betalen. (ondernemingsdatabank.indicator.be)

    Van Zilverberg naar de Kalberg. Of van de klaver naar de biezen (Remi Vanacker)

    Maar daar is dan weer ons taaleigen dat leert dat ‘Hij loopt van de klaver naar de biezen’ zo veel betekent als ‘het wordt er ook niet beter op’. (peterderoover.be)

    Als hij zolang als Mugabe zal aanblijven gaan ze van de klaver naar de biezen. (hln.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (16 Oct 2021 07:51)
    Dit woord was woord van de dag op 30 Apr 2023

    👍
    4

    #4010

    hoetel
    (zn. m.)

    zie oetel

    ;

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door de Bon (15 Oct 2021 21:52)

    👍
    2

    #4011

    coffre fort
    (zn. m. ~s)

    brandkast; afsluitbaar ijzeren koffer(tje) om waardevolle zaken in te bewaren

    opm: wordt blijkbaar ook gebruikt om een stevig achterwerk te benoemen (zie voorbeeld)

    ‘Op mijn eerste werkdag toonde mijn voorganger mij een coffre fort’, zegt Jannie Haek, socialist en meervoudig kabinetschef. ’Hij gaf mij de sleutel en zei dat daar staatsgeheimen in lagen." (standaard.be)

    Het gaat hier over soms mansgrote, minstens anderhalve meter hoog metende safes, maar dan wel in superdeluxe uitvoering zodat je helemaal niet doorhebt een coffre fort voor je te hebben. (highlevelcom.be)

    “Paul Jouret, een telg van de familie Van den Bergh, kon ons vertellen dat een voorouder in de jaren 20 een winkel had in ‘coffres forts’ (letterlijk vertaald: sterke koffers) in de Korte Zoutstraat. Dat was Jacobus of Jaak Van den Bergh.” (vrt.be)

    1946: “Uit oorz. van vertrek : te koop : een elektr. koffiemolen, een coffrefort; drie kachels. Z.w. Bazaar «In ’t Hert », 58/62 Demerstraat Hasselt.” (hasel.be)

    Na de eerste jaarmarkt rangeerde ik wanneer ik het over mijn buurvrouw had over die dikbil want ze had een coffre fort om U tegen te zeggen. (bloggen.be)

    2 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (15 Oct 2021 12:40)

    👍
    5

    #4012

    plat bier
    (uitdr.)

    vnw: flauw bier, bier zonder koolzuurgas

    opm.: In de betekenis van bier zonder koolzuurgas wordt het zeker ook in .NL gebruikt. Maar misschien van VL origine.

    vgl. plat water

    zie ook: plat

    Deze ondernemer verkoopt bier in milieuvriendelijke zakken: “Want niemand wil plat bier drinken”. (nieuwsblad.be)

    Lambiek is een koperblond tot amberkleurig plat bier van spontane gisting van 4,5 tot 7% alcoholvolume (blog.fieroponsbier.be)

    Daarna gewoon zorgen dat het gros van de CO2 uit het bier is (dat je dus plat bier hebt) en de tijd haar werk laten doen. (http://bieregrandcru.be/)

    Slappe drank zoals vb. plat bier of schuimwijn, melk, koffie of thee (loer in Vlaams Woordenboek)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Oct 2021 06:34)

    👍
    3

    #4013

    ongeleid bezoek
    (uitdr.)

    bezoek aan een plaats, museum, … zonder gids

    antoniem van geleid bezoek

    Een ongeleid bezoek dat start met de lift naar de vierde(!) verdieping. Geen kelder (cave) te zien. Enkel promo en een shop. (tripadvisor.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (15 Oct 2021 06:16)

    👍
    3

    #4014

    horizonbezoedeling
    (zn. v.; ~en)

    bezoedeling van het zicht op de horizon door hoge gebouwen, windmolens, …; horizonvervuiling

    Ik denk niet dat er veel protest zal zijn vanwege België. Er is geld te winnen en de horizonbezoedeling zal daar niet op doorwegen. (Windmolens vóór De Panne? | DE BLIEDEMAKER)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (14 Oct 2021 06:50)

    👍
    3

    #4015

    lichtbezoedeling
    (zn. v.; ~en)

    bezoedeling van de nachtlucht door overmatig kunstmatig licht, lichtverontreiniging

    In vroegere tijden, toen er nog geen lichtbezoedeling en televisie waren, brachten de mensen vaak uren door met naar het firmament te kijken. (hugova.be)

    Er valt bijna geen ster meer te zien. Lichtbezoedeling bedreigt nu het oudste patrimonium van de mensheid : de nachtelijke hemel. (knack.be)

    Hopelijk denkt men ook aan de enorme lichtbezoedeling die de o zo milieuvriendelijke stad als Gent altijd beweerd te zijn. (hln.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (14 Oct 2021 06:44)

    👍
    3

    #4016

    waterbezoedeling
    (zn. v.; ~en)

    bezoedeling van het water, waterverontreiniging, watervervuiling

    vrttaal.net: Verouderd Belgisch-Nederlands.

    Er was geen gevaar voor uitstroom of waterbezoedeling, noch was er een risico tot zinken. (vrt.be – 2017)

    Zo vindt hij het belang dat de groene ministers van Leefmilieu aan het bestrijden van lucht- en waterbezoedeling hechten, fel overdreven. (standaard.be)

    Belang van milieubeheersing en ecologisch evenwicht: luchtcorrosie, waterbezoedeling, voeding. (onderwijsaanbod.kuleuven.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (14 Oct 2021 16:52)

    👍
    3

    #4017

    luchtbezoedeling
    (zn. v.; ~en)

    bezoedeling van de lucht, luchtverontreiniging

    vnw

    Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 4

    De luchtbezoedeling in ons land is hoog. België ligt in een dichtbevolkte regio, omgeven met veel industrie (standaard.be)

    Ze weigert ook iets te doen aan 45 gemeenten met grote luchtbezoedeling, en aan een schoonmaak in Wales. (vrt.be)

    Welk oorzakelijk verband er tussen die regen en de luchtbezoedeling is, kon door de twee vorsers nog niet echt achterhaald worden. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (10 Sep 2023 08:49)

    👍
    3

    #4018

    oetel (de woetel)

    wanorde

    < In het WNT verwijst hoetel naar hoetelen, waar één betekenis min of meer trekt op die van lieven:
    “2. Met eene zaak als voorwerp.
    a. Verwarren, overhoop halen; ook: verfomfaaien, verroppen.”

    Bij Ensie:
    “Groot woordenboek der Nederlandse taal – 1950 NEDERLANDS WOORDENBOEK (7E DRUK)
    Wat is de betekenis van Hoetel -
    betekenis › hoetel m., (Zuidn.) rommel; konkelfoes; verdachte zaak.”

    In de woordenboek van Cornelissen en Vervliet (1899):
    “HOETEL, znw., m. — • Verdachte zaak. T., R., KI. -Br. Waar
    wint em z’ne kost mee? Ja, da’ ‘s ’nen hoetel. daar ge nie’. in of uit en kunt.

    HOETELEN, w., o. — Knoeien, brodden, iets slecht verrichten,
    sukkelen aan eenig werk (veelal in ‘t geheim). (K.) Hij leet daar aan da’ werk te hoetelen. Wat hoeteldegij daar ?"

    Wat voor een oetel was me dat daar. Alles lag daar door elkaar.

    7 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door lieven en laatst gewijzigd door de Bon (03 Aug 2025 09:59)

    👍
    4

    #4019

    bezetten
    (ww. bezette, bezet)

    vnw: in België ook:
    •muren bepleisteren, stukadoren
    •betegelen

    Alg.: ruwe muren bedekken, behandelen met een of ander materiaal

    zie ook bezetter, bezetting, bezetsel

    ‘Er was veel werk: van vloeren leggen tot de muren bezetten. Het kostte veel bloed, zweet maar gelukkig geen tranen.’ (nieuwsblad.be)

    Dan laat je nu de kabels uit de muur komen, bezet de muur en plaatst later de kasten. (bouwinfo.be)

    Wij zijn van plan om de wanden van onze douche te bezetten met tegels. (bouwinfo.be)

    Afhankelijk van de ruimte die u wil bezetten met gyproc kies ik een bepaald soort gyprocplaat. (http://klerksafwerking.be/)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (14 Oct 2021 11:59)

    👍
    4

    #4020

    getuigschrift goed gedrag en zeden

    zie goed gedrag en zeden, bewijs van ~

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (13 Oct 2021 07:19)

    👍
    3

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.