Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #701

    tjoepmuts
    (z.n. de ~ (m.) ~en)

    spits toelopende muts, puntmuts met een kwastje

    De memorie van de Belgische ‘rode tjoepmutsen’ (naar de Franse revolutionaire frygische muts) deed hen tussen de plooien van de geschiedenis vallen. (historiek.net)

    Ze had seffens een sajetten onderkleedje aangetrokken, een dikke overmantel in wolle en een gebreid tjoepmutsje’… (Encyclo)

    Ik zie de oudjes, mannen en wijfjes, met de tjoepmuts en de trekkoove op, met gekromden rug en de handen op den rug. (Omer Wattez, Ename mijn dorp)

    ‘Omdat Fridolientje er zo kouderachtig uitzag, en een zware valling meebracht, heeft Moeder haar seffens een sajetten onderkleedje aangetrokken, een dikke overmantel in wolle en een gebreid tjoepmutsje’ (De taal van Stijn Streuvels, Prutske 223)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (06 May 2025 11:36)

    👍
    3

    #702

    lauden
    (z.n. de ~ (m.) mv. onbekend)

    ochtendgebeden (onderdeel van de getijdengebeden) zie laatste voorbeeldzin

    Zo kon hij voor de metten en de lauden, de verplichte nachtelijke gebeden, in zijn warme bed blijven. (Koninklijk Museum)

    De Lofzang van Zacharias, ook wel het Benedictus geheten, bidden we in onze westerse traditie iedere morgen op het einde van de lauden, het morgengebed. (KU Leuven)

    De lauden zijn de ochtendgebeden en vieren als het ware de overgang van nacht naar dag, net zoals wij onze wending vieren naar brouwerij en distilleerderij. (Limburgs bier en destillaat)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Gene Zever (11 May 2025 17:00)

    👍
    3

    #703

    stockbreuk
    (zn. m.; ~en)

    voorraadtekort door achterwege blijven van leveringen

    zie stock

    Stockbreuk is zo’n typisch Belgisch-Nederlands woord. (vandale.nl)

    “We hebben onze voorzorgen genomen dat we zeker geen stockbreuk hebben. Ook dat hebben we geleerd uit de eerste lockdown.” (vrt.be)

    Door een stockbreuk dreigden meerdere ziekenhuizen zonder Paclitaxel te zitten, een geneesmiddel dat bij chemotherapie gebruikt wordt (demorgen.be)

    ‘Echte fans willen een boek meteen kunnen lezen. Door op voorhand te bestellen, vermijden ze dat ze moeten wachten door een tijdelijke stockbreuk.’(standaard.be)

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (06 May 2025 11:11)

    👍
    5

    #704

    studio
    (zn. v;; ~'s)

    eenkamerappartement

    vnw: eenkamerflat met woon-, kook- en slaapgedeelte in één ruimte, vrijgezellenflat

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1

    In de Stationsstraat in Ingelmunster is vanmiddag brand ontstaan in een studio boven het vroegere wassalon. (vrt.be)

    Een mooie gemeubelde studio huren in Antwerpen, midden in de stad én toch op een plaats waar het rustig toeven is? (.appartementen-antwerpen.be)

    Steeds meer jonge mensen – vooral singles, maar ook koppels – kopen in afwachting van hun droomhuis een studio of klein appartement. (demorgen.be)

    In wereldsteden als Londen en Peking krijg je voor een kwart miljoen euro maar een studiootje van 30 en 40 vierkante meter. (standaard.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (06 May 2025 08:11)

    👍
    4

    #705

    studiebureel
    (zn. o;; ~burelen)

    studiebureau; adviesbureau; consultancy bedrijf

    vnw: studiebureau, studiebureel: adviesbureau, ingenieursbureau, ontwikkelingsafdeling binnen een bedrijf

    Dat blijkt althans uit het onderzoek van hogeschool Odisee en studiebureel JVV Q in Zorg bij 400 medewerkers van Vlaamse woonzorgcentra. (standaard.be)

    Deze week verdiepen we ons in duurzame technieken, bezoeken we een studiebureel en leren we over het asbest attest. (knack.be)

    Daarop nam de gemeente een studiebureel onder de arm om het project uit te werken. (hln.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (06 May 2025 07:50)

    👍
    4

    #706

    Seaking
    (begrip)

    voormalige militaire reddingshelikopter van de kustwacht (Westland Sea King MK48)

    opm: Ondertussen is er een nieuwe reddingshelikopter NH90 in gebruik genomen, maar ook die wordt in het dagelijks taalgebruik ook wel eens, volgens kenners ten onrechte, Seaking genoemd.

    “De brandweer van Nieuwpoort is samen met de Seaking en de scheepvaartpolitie massaal uitgerukt voor het vermiste meisje”, zegt brandweeradjudant Luc David (vrt.be)

    Na een bezinningsmoment volgt een bloemenhulde en zal Defensie onder meer met de Seaking over de plaats van de ramp vliegen. (demorgen.be)

    Een Seaking landde gisteravond met drie zwaarverbrande jonge Volendammers op de helihaven van het Universitair Ziekenhuis in Gent. (standaard.be)

    Staaldraad van Bekaert, ‘Ons Kookboek’ van de Boerinnenbond, een Seaking-helikopter, een handgetekend truitje van Nicolas Lombaerts van het ter ziele gegane KV Oostende, een stukje Flandria uit Zedelgem, een judogordel van wielrenner Yves Lampaert of bokshandschoenen van Delfine Persoon: bezoekers ontdekken in de Wunderkammer en in de vitrinekasten doorheen het Provinciaal Hof voorwerpen die het leven, wonen, werken en ‘zijn’ van de West-Vlaming illustreren. (hln.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Tjoosten (05 May 2025 20:42)

    👍
    5

    #707

    studie, ter ~ leggen
    (uitdr.)

    laten bestuderen, laten onderzoeken

    vnw: ter studie liggen: in studie zijn

    vgl. studie, ter ~ liggen

    Het is normaal dat contacten gelegd werden met mijn departement, aangezien ik zelf aanleiding heb gegeven tot het ter studie leggen van de mogelijkheid om de NAVO in Neder-over-Heembeek te vestigen. (senate.be)

    Ook werd de ombouw van de bestaande studio’s naar kleur ter studie gelegd. (vrt.be)

    Dit project is ter studie voorgelegd aan de professionele terreinactoren die hun bemerkingen hebben overgemaakt aan de Minister. (news.belgium.be)

    Deze oplossing wens ik ter studie voor te leggen aan een jury of commissie.(ikhebeenvraag.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (30 Apr 2025 12:59)

    👍
    5

    #708

    studie, ter ~ liggen
    (uitdr.)

    in onderzoek zijn, bestudeerd worden, in studie zijn

    vnw: ter studie liggen: in studie zijn

    vgl. studie, ter ~ leggen

    In het nieuwe mobiliteitsplan, dat momenteel ter studie ligt, werd het invoeren van eenrichtingsverkeer in de Prieelstraat als een mogelijke denkpiste al opgenomen. (nieuwsblad.be)

    Renovatie van Oostends kursaal ligt ter studie (deplate.be)

    Een ander moeilijk punt zijn de rioleringswerken. Diverse projecten liggen ter studie of worden uitgevoerd. “Buurtprotest bemoeilijkt vaak noodzakelijke ingrepen”, zegt burgemeester Ghequiere daarover. (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Apr 2025 13:00)

    👍
    5

    #709

    studie
    (zn. v.; ~s)

    studiezaal

    vnw: studiezaal

    opm: studie als het studeren in de studiezaal is SN

    Je kind heeft zijn / haar bril gisteren vergeten in de studie (arts.kuleuven.be)

    Is er iets vervelenders dan uren in de studie zitten? (standaard.be)

    Op aanvraag kunnen kinderen uit het 1ste leerjaar, die maar na 17.30 uur worden afgehaald, ook naar de studie gaan. (vbs-bijenkorf.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door FixerBot (04 May 2025 22:59)

    👍
    4

    #710

    stroppen
    (ww. stropte; gestropt)

    vastlopen, blijven hangen, blijven steken
    (ook fig.)

    vnw: blijven steken, vastlopen
    -de zaken stroppen, de zaken lopen vast

    gwnt: (Zuidn.) opeenschuiven, zich samenpakken, blijven steken: de draad stropte bij het naaien; het vuil stropt hier in de goot

    wpt: (1950) (Vlaanderen) vastlopen; niet vlotten.

    Opm: Inmiddels toch ook (in bepaalde contexten?) in .NL in gebruik. onzetaal.nl: “Is de zin ‘Het verkeer stropte’ juist als je bedoelt dat er een file ontstaat? Ja, het werkwoord stroppen kan deze betekenis hebben. De woordenboeken vermelden bij het werkwoord stroppen onder andere de betekenis ‘op elkaar schuiven, blijven steken’, ‘zich samenpakken’. Ook onderhandelingen kunnen stroppen: dan lopen ze vast.”

    Uitlevering Italiaanse kinderontvoerder stropt. (nieuwsblad.be)

    Als de ontwikkeling van een leerling stropt, kunnen we het schoolse traject even vertragen. (klasse.be)

    “Het stropte bij de begeleiding van en communicatie met de jongere roeiers”, klinkt het. (sporza.be)

    Dit keer stropte het verkeer door een aanrijding op de Kempische Steenweg. (hbvl.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Sep 2025 12:46)

    👍
    4

    #711

    stroppen
    (ww. stropte; gestropt)

    door middel van een koord dichttrekken

    vnw: dichtsnoeren, met touw dichthalen, strikken

    znwb: (Iets) door middel van een snoer of een strik toehalen; (dicht)snoeren, strikken

    wnt: (Zuidn.)

    vgl. toestroppen

    Vul de zak met een dekentje, strop de zak toe en je hebt de schattigste zitzak ooit! (hiphoi.be)

    Mijn grootvader zaliger stropte zijn das wanneer hij in de tuin ging werken. (doorbraak.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (28 Apr 2025 11:29)

    👍
    4

    #712

    stropen, iemand ~
    (uitdr.)

    iemand afzetten

    vnw: in België ook: afzetten, te veel doen betalen

    “jamaar GDF heeft ons gestroopt met die goedkope aankoop van die windmolens en gaat daar nu veel winst mee maken als we de wind-uitstap ongedaan maken – we moeten dus zo snel mogelijk af van wind energie om GDF de kans niet te gunnen om daar veel munt uit te slaan”. (ecobouwers.be)

    Niet omdat onze koopkracht werd gestroopt, onze pensioenen onder vuur lagen, jongeren in laag betaalde jobs werden geduwd, de kinderarmoede de pan uit rees of het klimaat naar de vaantjes wordt geholpen. (nl.socialisme.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (28 Apr 2025 07:52)

    👍
    4

    #713

    konijnenstrop

    strop om konijnen te vangen

    gwnt: (Zuidn.)

    “Ik heb hem uiteraard onmiddellijk bevrijd. Of het nu een bewuste actie was van een kattenhater of pech bij een konijnenstrop, ik weet het niet.” (gva.be)

    Op de spijskaart verscheen wel ‘Varken aan ’t spit’ maar in werkelijkheid had de plaatselijke stroper zijn twaalf konijnenstroppen leeggehaald. (dilbeek.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door FixerBot (06 May 2025 15:09)

    👍
    4

    #714

    strop zitten

    zie stropzitten

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (28 Apr 2025 07:36)

    👍
    4

    #715

    stresseren
    (ww. stresseerde; gestresseerd)

    gespannen of zenuwachtig worden van iets; stressen

    vnw: stressen

    Typisch Vlaams: stressen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 4

    Mensen kennen vaak niet de juiste woorden of zinnen, of hebben geen idee wat hen stresseert of kalmeert. (pm.be)

    Veel verandering, aldus Easterbrook, leidt tot verbetering, maar verandering zelf stresseert mensen en werkt ze op hun zenuwen (vrt.be)

    En mijn vader was een agressieve man, constant gestresseerd door zijn werk, waardoor hij ook zijn gezin stresseerde. (hln.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (28 Apr 2025 06:37)

    👍
    5

    #716

    col buitencategorie, ~ worden of zijn
    (uitdrukking)

    iets dat zeer moeilijk is, een zware opgave

    Weg naar 2024 dreigt col buiten categorie te worden. Het regent onheilsberichten over de toekomst van de regering-De Croo. (DS)

    Met de gedwongen verkoop van Centea door KBC volgt nu de grote stap voorwaarts, de col buiten categorie. (Kanaal Z)

    De extra kosten voor voor defensie worden buiten de begroting gehouden, daarmee is ze een col van de buitencategorie aan het worden. Schulden zijn schulden. (Bron: de krantencommentaren)

    “Alles wordt duurder, ook het geven van een startschot. Nergens anders weten ze dat beter dan in Brugge. Amper 7.500 euro betaalde burgemeester Patrick Moenaert in 1998 om de Ronde van Vlaanderen op gang te schieten. Die prijs heeft sindsdien een serieuze versnelling genomen: de West-Vlaamse hoofdstad betaalt dit jaar liefst 500.000 euro voor het pistool in de handen van Dirk de fauw. De Ronde mag dan een monument zijn, het prijskaartje is stilaan een col buiten categorie geworden. (KW)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Gene Zever (26 Apr 2025 12:27)

    👍
    4

    #717

    taal, straffe ~

    zie straffe taal

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (26 Apr 2025 08:21)

    👍
    7

    #718

    straffe taal
    (uitdr.)

    krasse taal; sterke uitspraken

    vnw: straffe taal: stoere taal, krasse taal

    Thibau Nys spreekt straffe taal over zijn ambities voor de Waalse Pijl (redactie24.be)

    De vakbond schuwt de straffe taal niet. Ze heeft het over een “ethische en bestuurlijke crisis” aan de top van de federale politie (hln.be)

    De Wever hoedde zich voor al te straffe taal over een staatshervorming (hbvl.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (26 Apr 2025 08:21)

    👍
    7

    #719

    strafste, het ~ is
    (uitdr.)

    het ergste is, het sterkste is

    vnw: het strafste is: het ergste is

    “Het strafste is toch dat ik een mail kreeg van de ploeg met de vraag om mijn bank- en tankkaarten binnen te brengen." (nieuwsblad.be)

    “Het strafste is dat ik de week ervoor een attest van mijn hoofdverblijfplaats moest gaan halen bij het Italiaanse Consulaat" (hln.be)

    Het strafste is dat Jef Cleymans als priester naar dezelfde plaatsen werd gezonden als zijn naamgenoot. (gva.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (26 Apr 2025 08:16)

    👍
    7

    #720

    straf, dat is ~
    (uitdr.)

    dat is sterk! Dat is knap!

    vnw: dat is straf: dat is sterk

    zie straf

    Werken bij de Politiezone VLAS, dat is straf! (pzvlas.be)

    Union heeft kwaliteitsverlies na vorig jaar, wat logisch is, maar dat vangen ze collectief op. En dat is straf. (sporza.be)

    Vandaag bereikt VRT op weekbasis 90% van de Vlamingen. Dat is straf. (vrt.be)

    Dat is straf, want gemiddeld krijgen we op dit moment van het jaar +1 graad voorgeschoteld in Ukkel. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Apr 2025 08:12)

    👍
    6

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.