Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
spits toelopende muts, puntmuts met een kwastje
De memorie van de Belgische ‘rode tjoepmutsen’ (naar de Franse revolutionaire frygische muts) deed hen tussen de plooien van de geschiedenis vallen. (historiek.net)
Ze had seffens een sajetten onderkleedje aangetrokken, een dikke overmantel in wolle en een gebreid tjoepmutsje’… (Encyclo)
Ik zie de oudjes, mannen en wijfjes, met de tjoepmuts en de trekkoove op, met gekromden rug en de handen op den rug. (Omer Wattez, Ename mijn dorp)
‘Omdat Fridolientje er zo kouderachtig uitzag, en een zware valling meebracht, heeft Moeder haar seffens een sajetten onderkleedje aangetrokken, een dikke overmantel in wolle en een gebreid tjoepmutsje’ (De taal van Stijn Streuvels, Prutske 223)
ochtendgebeden (onderdeel van de getijdengebeden) zie laatste voorbeeldzin
Zo kon hij voor de metten en de lauden, de verplichte nachtelijke gebeden, in zijn warme bed blijven. (Koninklijk Museum)
De Lofzang van Zacharias, ook wel het Benedictus geheten, bidden we in onze westerse traditie iedere morgen op het einde van de lauden, het morgengebed. (KU Leuven)
De lauden zijn de ochtendgebeden en vieren als het ware de overgang van nacht naar dag, net zoals wij onze wending vieren naar brouwerij en distilleerderij. (Limburgs bier en destillaat)
voorraadtekort door achterwege blijven van leveringen
zie stock
Stockbreuk is zo’n typisch Belgisch-Nederlands woord. (vandale.nl)
“We hebben onze voorzorgen genomen dat we zeker geen stockbreuk hebben. Ook dat hebben we geleerd uit de eerste lockdown.” (vrt.be)
Door een stockbreuk dreigden meerdere ziekenhuizen zonder Paclitaxel te zitten, een geneesmiddel dat bij chemotherapie gebruikt wordt (demorgen.be)
‘Echte fans willen een boek meteen kunnen lezen. Door op voorhand te bestellen, vermijden ze dat ze moeten wachten door een tijdelijke stockbreuk.’(standaard.be)
eenkamerappartement
vnw: eenkamerflat met woon-, kook- en slaapgedeelte in één ruimte, vrijgezellenflat
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
In de Stationsstraat in Ingelmunster is vanmiddag brand ontstaan in een studio boven het vroegere wassalon. (vrt.be)
Een mooie gemeubelde studio huren in Antwerpen, midden in de stad én toch op een plaats waar het rustig toeven is? (.appartementen-antwerpen.be)
Steeds meer jonge mensen – vooral singles, maar ook koppels – kopen in afwachting van hun droomhuis een studio of klein appartement. (demorgen.be)
In wereldsteden als Londen en Peking krijg je voor een kwart miljoen euro maar een studiootje van 30 en 40 vierkante meter. (standaard.be)
studiebureau; adviesbureau; consultancy bedrijf
vnw: studiebureau, studiebureel: adviesbureau, ingenieursbureau, ontwikkelingsafdeling binnen een bedrijf
Dat blijkt althans uit het onderzoek van hogeschool Odisee en studiebureel JVV Q in Zorg bij 400 medewerkers van Vlaamse woonzorgcentra. (standaard.be)
Deze week verdiepen we ons in duurzame technieken, bezoeken we een studiebureel en leren we over het asbest attest. (knack.be)
Daarop nam de gemeente een studiebureel onder de arm om het project uit te werken. (hln.be)
voormalige militaire reddingshelikopter van de kustwacht (Westland Sea King MK48)
opm: Ondertussen is er een nieuwe reddingshelikopter NH90 in gebruik genomen, maar ook die wordt in het dagelijks taalgebruik ook wel eens, volgens kenners ten onrechte, Seaking genoemd.
“De brandweer van Nieuwpoort is samen met de Seaking en de scheepvaartpolitie massaal uitgerukt voor het vermiste meisje”, zegt brandweeradjudant Luc David (vrt.be)
Na een bezinningsmoment volgt een bloemenhulde en zal Defensie onder meer met de Seaking over de plaats van de ramp vliegen. (demorgen.be)
Een Seaking landde gisteravond met drie zwaarverbrande jonge Volendammers op de helihaven van het Universitair Ziekenhuis in Gent. (standaard.be)
Staaldraad van Bekaert, ‘Ons Kookboek’ van de Boerinnenbond, een Seaking-helikopter, een handgetekend truitje van Nicolas Lombaerts van het ter ziele gegane KV Oostende, een stukje Flandria uit Zedelgem, een judogordel van wielrenner Yves Lampaert of bokshandschoenen van Delfine Persoon: bezoekers ontdekken in de Wunderkammer en in de vitrinekasten doorheen het Provinciaal Hof voorwerpen die het leven, wonen, werken en ‘zijn’ van de West-Vlaming illustreren. (hln.be)
laten bestuderen, laten onderzoeken
vnw: ter studie liggen: in studie zijn
vgl. studie, ter ~ liggen
Het is normaal dat contacten gelegd werden met mijn departement, aangezien ik zelf aanleiding heb gegeven tot het ter studie leggen van de mogelijkheid om de NAVO in Neder-over-Heembeek te vestigen. (senate.be)
Ook werd de ombouw van de bestaande studio’s naar kleur ter studie gelegd. (vrt.be)
Dit project is ter studie voorgelegd aan de professionele terreinactoren die hun bemerkingen hebben overgemaakt aan de Minister. (news.belgium.be)
Deze oplossing wens ik ter studie voor te leggen aan een jury of commissie.(ikhebeenvraag.be)
in onderzoek zijn, bestudeerd worden, in studie zijn
vnw: ter studie liggen: in studie zijn
vgl. studie, ter ~ leggen
In het nieuwe mobiliteitsplan, dat momenteel ter studie ligt, werd het invoeren van eenrichtingsverkeer in de Prieelstraat als een mogelijke denkpiste al opgenomen. (nieuwsblad.be)
Renovatie van Oostends kursaal ligt ter studie (deplate.be)
Een ander moeilijk punt zijn de rioleringswerken. Diverse projecten liggen ter studie of worden uitgevoerd. “Buurtprotest bemoeilijkt vaak noodzakelijke ingrepen”, zegt burgemeester Ghequiere daarover. (vrt.be)
studiezaal
vnw: studiezaal
opm: studie als het studeren in de studiezaal is SN
Je kind heeft zijn / haar bril gisteren vergeten in de studie (arts.kuleuven.be)
Is er iets vervelenders dan uren in de studie zitten? (standaard.be)
Op aanvraag kunnen kinderen uit het 1ste leerjaar, die maar na 17.30 uur worden afgehaald, ook naar de studie gaan. (vbs-bijenkorf.be)
vastlopen, blijven hangen, blijven steken
(ook fig.)
vnw: blijven steken, vastlopen
-de zaken stroppen, de zaken lopen vast
gwnt: (Zuidn.) opeenschuiven, zich samenpakken, blijven steken: de draad stropte bij het naaien; het vuil stropt hier in de goot
wpt: (1950) (Vlaanderen) vastlopen; niet vlotten.
Opm: Inmiddels toch ook (in bepaalde contexten?) in .NL in gebruik. onzetaal.nl: “Is de zin ‘Het verkeer stropte’ juist als je bedoelt dat er een file ontstaat? Ja, het werkwoord stroppen kan deze betekenis hebben. De woordenboeken vermelden bij het werkwoord stroppen onder andere de betekenis ‘op elkaar schuiven, blijven steken’, ‘zich samenpakken’. Ook onderhandelingen kunnen stroppen: dan lopen ze vast.”
Uitlevering Italiaanse kinderontvoerder stropt. (nieuwsblad.be)
Als de ontwikkeling van een leerling stropt, kunnen we het schoolse traject even vertragen. (klasse.be)
“Het stropte bij de begeleiding van en communicatie met de jongere roeiers”, klinkt het. (sporza.be)
Dit keer stropte het verkeer door een aanrijding op de Kempische Steenweg. (hbvl.be)
door middel van een koord dichttrekken
vnw: dichtsnoeren, met touw dichthalen, strikken
znwb: (Iets) door middel van een snoer of een strik toehalen; (dicht)snoeren, strikken
wnt: (Zuidn.)
vgl. toestroppen
Vul de zak met een dekentje, strop de zak toe en je hebt de schattigste zitzak ooit! (hiphoi.be)
Mijn grootvader zaliger stropte zijn das wanneer hij in de tuin ging werken. (doorbraak.be)
iemand afzetten
vnw: in België ook: afzetten, te veel doen betalen
“jamaar GDF heeft ons gestroopt met die goedkope aankoop van die windmolens en gaat daar nu veel winst mee maken als we de wind-uitstap ongedaan maken – we moeten dus zo snel mogelijk af van wind energie om GDF de kans niet te gunnen om daar veel munt uit te slaan”. (ecobouwers.be)
Niet omdat onze koopkracht werd gestroopt, onze pensioenen onder vuur lagen, jongeren in laag betaalde jobs werden geduwd, de kinderarmoede de pan uit rees of het klimaat naar de vaantjes wordt geholpen. (nl.socialisme.be)
strop om konijnen te vangen
gwnt: (Zuidn.)
“Ik heb hem uiteraard onmiddellijk bevrijd. Of het nu een bewuste actie was van een kattenhater of pech bij een konijnenstrop, ik weet het niet.” (gva.be)
Op de spijskaart verscheen wel ‘Varken aan ’t spit’ maar in werkelijkheid had de plaatselijke stroper zijn twaalf konijnenstroppen leeggehaald. (dilbeek.be)
gespannen of zenuwachtig worden van iets; stressen
vnw: stressen
Typisch Vlaams: stressen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 4
Mensen kennen vaak niet de juiste woorden of zinnen, of hebben geen idee wat hen stresseert of kalmeert. (pm.be)
Veel verandering, aldus Easterbrook, leidt tot verbetering, maar verandering zelf stresseert mensen en werkt ze op hun zenuwen (vrt.be)
En mijn vader was een agressieve man, constant gestresseerd door zijn werk, waardoor hij ook zijn gezin stresseerde. (hln.be)
iets dat zeer moeilijk is, een zware opgave
Weg naar 2024 dreigt col buiten categorie te worden. Het regent onheilsberichten over de toekomst van de regering-De Croo. (DS)
Met de gedwongen verkoop van Centea door KBC volgt nu de grote stap voorwaarts, de col buiten categorie. (Kanaal Z)
De extra kosten voor voor defensie worden buiten de begroting gehouden, daarmee is ze een col van de buitencategorie aan het worden. Schulden zijn schulden. (Bron: de krantencommentaren)
“Alles wordt duurder, ook het geven van een startschot. Nergens anders weten ze dat beter dan in Brugge. Amper 7.500 euro betaalde burgemeester Patrick Moenaert in 1998 om de Ronde van Vlaanderen op gang te schieten. Die prijs heeft sindsdien een serieuze versnelling genomen: de West-Vlaamse hoofdstad betaalt dit jaar liefst 500.000 euro voor het pistool in de handen van Dirk de fauw. De Ronde mag dan een monument zijn, het prijskaartje is stilaan een col buiten categorie geworden. (KW)
krasse taal; sterke uitspraken
vnw: straffe taal: stoere taal, krasse taal
Thibau Nys spreekt straffe taal over zijn ambities voor de Waalse Pijl (redactie24.be)
De vakbond schuwt de straffe taal niet. Ze heeft het over een “ethische en bestuurlijke crisis” aan de top van de federale politie (hln.be)
De Wever hoedde zich voor al te straffe taal over een staatshervorming (hbvl.be)
het ergste is, het sterkste is
vnw: het strafste is: het ergste is
“Het strafste is toch dat ik een mail kreeg van de ploeg met de vraag om mijn bank- en tankkaarten binnen te brengen." (nieuwsblad.be)
“Het strafste is dat ik de week ervoor een attest van mijn hoofdverblijfplaats moest gaan halen bij het Italiaanse Consulaat" (hln.be)
Het strafste is dat Jef Cleymans als priester naar dezelfde plaatsen werd gezonden als zijn naamgenoot. (gva.be)
dat is sterk! Dat is knap!
vnw: dat is straf: dat is sterk
zie straf
Werken bij de Politiezone VLAS, dat is straf! (pzvlas.be)
Union heeft kwaliteitsverlies na vorig jaar, wat logisch is, maar dat vangen ze collectief op. En dat is straf. (sporza.be)
Vandaag bereikt VRT op weekbasis 90% van de Vlamingen. Dat is straf. (vrt.be)
Dat is straf, want gemiddeld krijgen we op dit moment van het jaar +1 graad voorgeschoteld in Ukkel. (demorgen.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
