Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wijzigingen door de Bon

    achterlijs
    (zn. m.; ~zen)

    In eenvoudige woningen kwam men via de buitendeur rechtstreeks in de “living”. In de winter veroorzaakte het openen van de deur het binnen waaien van koude lucht. Om dit euvel tegen te gaan bouwde men aan de buitendeur, langs de binnenkant van de woning, een houten sas: de achterlijs.

    Nonkel René heeft zijn achterlijs afgebroken want hij nam te veel plaats in.

    … en viel tenslotte dood in zijn «achterlijs» (voorportaal van een boerenwoning met aan de buitenkant een tweedelige, so- liede deur). (De Voorpost | 14 januari 1983)

    Dit is evenzo voor de ruimte in de kerk onder de toren net voorbij de lijkdeur (de grote buitendeur) onder het doksaal. Ongedoopten of anderen die vroeger uit de kerk geweerd werden, mochten er wel in de kerk komen (9). Deze ruimte wordt in de volksmond d’ achterlijs genoemd. (hkschellebelle.be)

    Provincie Oost-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 28 Mar 2025 22:11
    2 reactie(s)

    serzjant
    (de~, (m.), ~s, ~en)

    spanklem, sergeant, lijmknecht (verouderd)

    Vakjargon: ex FR: serre-joints, serre-joint:
    instrument dat wordt gebruikt door monteurs, timmerlieden, meubelmakers, installateurs om 2 verschillende delen samen te monteren tot 1 geheel.

    Wordt zelden gebruikt in NL. Ze kennen het wel, maar wordt door hen niet zozeer gebruikt om het gereedschap ermee aan te duiden. Zij gebruiken lijmklem.

    Lijmklem

    Op het werk hebben ze een nieuwe balie op de receptie gemaakt. Bij het verlijmen van het werkblad op de toog gebruikte de Nederlandse technieker een serzjant. “Nee” zei hij, “dat is een lijmklem”.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 28 Mar 2025 12:38
    1 reactie(s)

    bankvijs
    (de ~ (v.), ~zen)

    bankschroef

    Schraubstock-800

    Zonder bankvijs kan ik die buis niet afzagen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 28 Mar 2025 12:34
    0 reactie(s)

    Sinte Katriena zingen
    (vaste woordgroep)

    Volksgebruik in Arendonk. Kinderen gaan op 25 november van deur tot deur om Sint Katharina te zingen. Ze nemen hierbij een lampionnetje mee en hopen zo op die avond zakken vol met snoepgoed bijeen te zingen.

    zie Sinte Mette, zingen, nieuwjaarszingen

    Sinte Katriena…fille fille mina
    Een kjeske vur ne cent en al wie daer nie over kan
    over dè kjeske, over dè kjeske
    en al wie daar nie over kan
    over dè kjeske veur ne cent
    laat ons, laat ons
    ne goeien avond onder ons

    demorgen.be: “Vanavond tussen 18.00u en 20.00u is het in Arendonk Sinte Katriena, een waar kinderfeest waarbij de Arendonkse kinderen van huis naar huis stappen. En daarbij ’sintekatriena, fille fille mina, kjeske vur ne cent, … ’ zingen”, schrijft burgemeester Kristof Hendrickx in de uitgelekte e-mail.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door de Bon op 27 Mar 2025 22:14
    0 reactie(s)

    mannekesblad
    (het ~, mannekesbladen onz. zelfst. nw.)

    voorloper van het stripverhaal, geïllustreerde volksuitgaven
    zie ook beelekesboek of (kortweg) mannekes

    bij uitbreiding: iets dat erg druk, onoverzichtelijk en schreeuwerig is; met teveel verschillende kleuren, teveel maquillage, een te drukke layout, teveel prints op een klein oppervlak enz.

    “Het eenvoudige “mannekesblad” vormt in de evolutie van de volkscultuur een belangrijk element. In een periode waarin 75% van de bevolking ongeletterd was, diende het beeld de volkswijsheid te ondersteunen en te illustreren. Het mannekesblad lag binnen het bereik van de minvermogenden."
    (stadsarchiefturnhout.be: “van mannekesblad tot strip”)

    Tevens gebruikt in Oost-Vlaanderen.

    Dat is geen tatoo meer, dat is een mannekesblad!

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 27 Mar 2025 21:31
    0 reactie(s)

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.