Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
Een verblijf van een groep schoolkinderen in de bergen. Dikwijls in het mv. gebruikt: bergklassen
vg. sneeuwklas, bosklas, zeeklas
Het was top, onze bergklassen en een onvergetelijke ervaring! (facebook)
Infoavond bergklassen 19.00 uur. Woe. 16/09. KS+LS. Fon(d)ske: appeltjesverkoop. (hollebeekscholen.be)
De betrokken scholen kunnen wel nog op bergklas in het 3de trimester of kiezen voor een binnenlands project. (vok.be)
Eén op de drie scholen hoopt dat ze als alternatief op bergklas kunnen. Nog eens een derde van de scholen gaat in de plaats op zee- of bosklas. De rest heeft geen vervangende activiteit geboekt. (nieuwsblad.be)
verboden toegang
vnw: weg afgesloten
ook: doorgang verboden, zie voorbeelden onder
Verbodsborden – Doorgang verboden
Dit bord met tekst zorgt ervoor dat er geen misverstanden zijn. Wanneer u een doorgang op uw site verbiedt, kiest u best voor een duidelijk verbodsbord. (seton.be)
Daar stelde ik tot mijn verbazing vast dat de parking, voorgesteld op de uitnodiging, onbereikbaar was door een bord: verboden doorgang. (voka.be)
Er stond op een bepaald moment een ijzeren hek met een bord (verboden doorgang) op. (forum.mountainbike.be)
Zijn woorden waren nog niet koud of een vrouw negeerde het verkeersbord ‘verboden doorgang’. (standaard.be)
bocht in een rivier
in Gent: De ‘Krook’ in Waalse Krook is een oud woord voor een kreuk, een vouw. Het woord verwijst naar de bocht die de Schelde hier maakt.
Het ‘Waalse’ in de Waalse Krook zou verwijzen naar de talrijke Waalse schippers die in de 18de en 19de eeuw constant naar en door Gent voeren. (wikipedia)
Deze knik (ofte “Krook”) in de rivier komt wel meer voor.
overtrek voor een zetel
NL: bankhoes, bankovertrek
Weer komt er een einde aan een mooie zomerdag als we ons nestelen op onze matjes en een zachte zetelovertrek van de gastheren. (bloggen.be)
Uw wasgoed wordt zorgvuldig verpakt en nadien opgehaald of aan huis bezorgd. Ook het reinigen van uw donsdeken, zetelovertrek of overgordijnen nemen wij graag voor onze rekening. (hvtex.be)
Sommigen gaan iets verder en vervangen hun zetelovertrek, gordijnen of lampen. Ook nieuwe beeldjes, fotokaders of schilderijen kunnen afwisseling bieden. (quick-step.be)
vnw: zich uitgeven voor
vgl. doorgaan als
Bij verschillende van die diefstallen liet de man zich doorgaan voor een medewerker van ngo Artsen Zonder Grenzen. (bruzz.be)
De man, die zich voor iemand anders liet doorgaan, kon minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders benaderen en drong binnen in het deel van het hotel dat voor de Belgische delegatie gereserveerd was. (demorgen.be)
Als de Duitsers de Sovjet-Unie binnenvallen, laat de zestienjarige zich doorgaan voor Duitser en wordt vertaler in de Wehrmacht. (tijd.be)
Maar als dat één keer gebeurt, kan het nog gebeuren dat personen zich laten doorgaan voor priester, imam of wat dan ook, en dan een loon krijgen terwijl zij helemaal niet geschikt zijn voor de baan. (dekamer.be)
verzwakte vorm van daarmee, zelf een verzwakte vorm van daarmede
- Hadde nog iet gepland veur van ’t weekend?
- Tgoh, ni echt, ma gij had toch oôk nog ni direct iet te doen he?
- Awel ja, dermee da ’k het vraag, ’k ging anders veurstellen…
Dermee is alles gezegd :) (beyondgaming.be)
Ergens spijt da’k die eerste race van de Schwarzwald liga dermee heb gedaan, gefinished met 48 seconden voorsprong (autoforum.be)
‘Bwah’ is dikwijls een reactie op de vraag wat iemand van iets vond. Het drukt sterke relativering uit, heel matig enthousiasme of gewoonweg ontgoocheling. Vaak volgt kritiek. (neerlandistiek.nl)
→ merk op dat ‘bwa’ ook als zinsopvulling gebruikt wordt zonder negatieve bijklank of – als ‘bwa ja’ – als surrogaat voor awel ja
NL: mwah
spellingsvariant: bwah
wordt dikwijls onmiddellijk gevolgd door ‘ja’ of ‘nee’
zie ook tgoh
- Ah, gade ni koken van den avond?
- Bwa ja, ‘k had gepeisd van anders ne keer naar d’frituur te gaan. (= geen negatieve bijklank)
- Da’s wel slecht veur oune cholesterol he manneken, ge weet toch wa da den doktoor ou gezeed heeft!
- Bwa ja, seg, van e pakske frieten in de maand gaan ’k nou oôk ni in de kliniek belanden he… (= wel negatieve bijklank)
- Mag t er ewa zout op ou frieten meneêr?
- Bwa neê, merci, da’s ni goe veur mijne cholesterol.
- En, was ’t lekker?
- Bwa, ’t mocht toch wa meêr gekruid zijn…
failliet
vnw: overkop gaan: over de kop gaan of failliet gaan
SN-NL: over de kop
vrttaal.net: Standaardtaal in België. Algemeen Nederlands is: over de kop (zowel in letterlijke als in figuurlijke zin).
zie ook andere betekenis van overkop
De vleesindustrie is helemaal overkop gegaan In El Azzouzi’s toekomstverhaal. (vrt.be)
Zijn bedrijf ging overkop en Hendrik probeerde te overleven door als uitzendkracht te gaan werken. pwo-wetteren.be)
Maar door omstandigheden is die zaak overkop gegaan. (demorgen.be)
vnw: verkwisten
opm: steeds in de combinatie ‘er doordoen’? Meestal infinitief of VD.
zie ook andere betekenissen van doordoen
Hij won de lotto maar op twee jaar tijd heeft hij al zijn geld er doorgedaan.
Verslaafde gokkers kunnen er in het casino op een avond gerust 10.000 euro doordoen.
door en door nat, heel nat
In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd “doornat” herkend door: 79 % van de Nederlanders; 90 % van de Vlamingen. (wiktionary)
zie voorvoegsel door
De jongeman was doornat en zat onder de modder. ‘De hele zoekactie kost 625 euro’, rekende brandweercommandant Rudy Sadones uit. (nieuwsblad.be)
Ik was mijn vriendin kwijt, en keek of ik kon sms’en, maar mijn gsm was doornat en werkte niet. (damusic.be)
Maak, voor u vertrekt, de kluiten doornat en zet eventueel een paar volle emmers tussen de planten. (selsevergreen.be)
heel slecht, door en door slecht
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie alg: door (voorvoegsel)
Het was doorslecht weder: dikke mist en felle rukwind (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)
“Hij is een meedogenloze misdadiger, hij is doorslecht. Ik wil die man nooit meer zien of horen”, besluit Jonckheere. (hbvl.be)
“Ik vond het zeker niet doorslecht. Vergeet niet dat Nice een topteam is, dat voetbalt op een manier die wij in de vaderlandse competitie niet gewoon zijn.” (focus-wtv.be)
“Voorbeelden van de combinatie door + adjectief zijn:
doorbraaf, doorkoud, doorlelijk, doornat, doorslecht.
Dergelijke vormingen zijn in de meeste gevallen beperkt tot regionaal taalgebruik (ze komen met name in Belgisch Nederlands voor). In de standaardtaal gebruikt men meestal door-en-door-koud, enzovoort.” (e-ans.ivdnt.org)
vnw: door- (voorvoegsel): erg, heel (zoals ‘doornat’, maar in België bij veel meer bijvoeglijke naamwoorden gebruikt dan in Nederland)
-doorbraaf: door en door braaf, erg braaf
-doorgoed: door en door goed
-doorkoud: door en door koud
-
zeer braaf, door en door braaf
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie alg. door (voorvoegsel)
Van Prosper Claeys wordt getuigd dat hij een doorbraaf man was. (ugent.be)
Een doorbraaf liefdesliedje. Maar met een aanstekelijk melodietje dat je dagenlang nadien op straat hoorde fluiten. (blogspot.com)
‘Een doorbrave man, streng voor de kinderen, maar rechtvaardig. Ik was 20 toen ik huwde en kreeg veertien kinderen.’. (nieuwsblad.be)
Kris is een doorbrave jongen uit een erg gelovig en beschermd milieu en zijn wereld verandert grondig door zijn contact met Esmé. (pluizuit.be)
(met stoottoon) kuil, in de Mijnstreek NL was dit ook het woord voor een kolenmijn
dim.: kuulke
Ze hubbe de koel wo dae miensj in begrave loog noa de oorlog truukgevonge.
Ze hebben de kuil waar die man in begraven lag na de oorlog teruggevonden.
De kènjer makde-n-ein kuulke veur te knikkere door mit de hak van de sjoon in de grondj te dreie.
De kinderen maakten een knikkerputje door met de hak van de schoen in de grond te draaien.
de toewijzing van een eigendom bij een openbare verkoop aan de hoogste bieder
vnw: toewijzing bij een openbare verkoping
SN/NL: toewijzing
vgl. instel
De rentevoet wordt vastgesteld op de wettelijke intrestvoet, van toepassing op de dag van de toewijs.(dms.be)
Ik verzorg de inschrijvingen van kandidaat-huurders, de toewijs van de woningen en de huurcontracten. (rsvk.be)
fig.: op het verkeerde pad zijn, geen doel meer hebben
ook: niet meer weten van welk hout pijlen maken
vnw: op de dool zijn of geraken
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 6
ook: op den dool
De ooit beloftevolle sportman geraakte op de dool toen zijn huwelijk met de Française Sylvie Mixe al na enkele maanden spaak liep. (nieuwsblad.be)
Ik geraakte op de dool en drank begon meer en meer m’n leven te bepalen. Na verloop van tijd wist ik dat ik met een drankprobleem zat. (alcoholhulp.be)
Frankrijk is op de dool en kan niet meer winnen: “Rode Duivels kunnen het ons erg moeilijk maken”. (nieuwsblad.be)
Ouders van vermoorde Sofie (40) ontredderd: “Ze was op de dool en we hadden meer dan een jaar al geen contact meer. Maar dit is ondraaglijk”. (hln.be)
De 3e haan heeft iemand gevonden in zijn kelder; hij was op den dool en door het keldergat gesukkeld. (vogelopvangcentrum.be)
Iemand die door verterend verdriet op den dool geraakt was. (standaard.be)
van heel lang geleden
letterlijk: uit Jezus tijd (zie Dezeke)
ook: dezekenstijd
Als buitenstaanders stellen wij ons de vraag of de statuten uit dezekestijd nog veel zin hebben ? (seniorennet.be)
…schrijftafel uit dezekenstijd, om hun dagen te slijten tot aan hun pensioen. (pallieterke.be)
Het Antwerps dialect: Van dezekestijd tot in de 21e eeuw (Dutch Edition) (Graef, Jack de) (amazon)
Zoals deskundigen ter zake weten sinds dezekestijd, komt het er in zo’n geval op aan alleen aan de tapkast te geraken (klein-sinaai.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
