Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #3921

    bolspel
    (zn. o.; ~en)

    1. Belgisch werpspel, met houten ronde schijven op een vlak onverhard omboord rechthoekig terrein. Was een populair caféspel tot na de tweede wereldoorlog.
    2. overdrachtelijk, een overdekte loods waar het spel kon gespeeld worden bij regenweer
    (nl.wiktionary.org/wiki/bolspel)

    vnw: het bolspel: een soort werpspel spelen

    betekenis 1:

    100 jaar oud bolspel leeft weer | Oudenaarde | hln.be

    Boek: Het Bolspel in Vlaanderen Vroeger en Nu (1966) (2dehands.be)

    Bolspel is van alle tijden. Het bolspel lijkt zo oud te zijn als de mensheid. (ugent.be)

    Boltra. In de Westhoek vind je nog enkele volkscafé’s waar je dit traditioneel bolspel kan spelen. (sintbernardus.be)

    In Café Vlissinghe is de tuin ook al sinds jaar en dag het trefpunt voor het ‘bolspel’. (cafevlissinghe.be)

    Er staan verschillende gezelschapsspelen voor je klaar, waaronder puddenbak, tafelkegelspel, bolspel, hamertje klop en het hamerspel,. (quondam.be)

    betekenis 2:

    In den Engel bij Peper Veys was er een bolspel. (Open Monumentendag 2018)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Mar 2024 16:47)

    👍
    3

    #3922

    volmachten
    (begrip)

    Van Dale online 2021: (België; in het meervoud) bijzondere machten die door de volksvertegenwoordiging aan de regering worden toegekend om besluiten te nemen

    zie ook volmachtenregering, regeren met volmachten

    Ook als in juni beslist zou worden dat de regering-Wilmès niet langer volmachten krijgt, blijft die regering bestaan. (standaard.be)

    De regering kreeg tijdens zijn ambt volmachten van het Parlement om besparingen door te voeren. (Regering-Martens VI – Wikipedia)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (09 Nov 2021 18:40)

    👍
    3

    #3923

    doopgids
    (zn. m.; ~en)

    neologisme: handleiding met tips en suggesties om een goede studentendoop te organiseren

    opm: nieuw initiatief binnen de universiteit van Antwerpen. Af te wachten of het begrip algeme ingang vindt.

    vgl. doopcharter

    De Antwerpse onderwijsinstellingen en studenten zullen het komende half jaar samenwerken aan een doopgids met een nieuw inhoudelijk verhaal. (hln.be)

    Antwerpse doopgids in de maak: "Studentendopen op een humane en fijne manier laten doorgaan” (vrt.be)

    Hij pleit onder meer voor een Doopgids, die bottom-up vorm krijgt, met voorbeelden van goede dopen en activiteiten, aangevuld met eventuele nieuwe elementen of rituelen. (uantwerpen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (09 Nov 2021 12:39)

    👍
    3

    #3924

    halver
    (telw.)

    half (bij uuraanduidingen)

    halver twee = een en half

    Ik kwam van de mèrend wakker en twas al halver negen gepasseerd, dus kben veel te laat toegestoken op mij werk. De patron kost der gelukkiglijk nog mee lachen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door nthn (08 Nov 2021 20:59)

    👍
    3

    #3925

    men
    (pers. vnw.)

    we

    = vorm van me vóór een klinker

    - Kijkt is op ou uurwerk, wa uur is ’t ondertussen?
    - Halver negen al.
    - Jaande, kwist da men al lank op ons eten aan ’t wachten waren, ma 2 uren is nou toch wel ewa derover.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (08 Nov 2021 20:56)

    👍
    3

    #3926

    ieder
    (onbep. vnw.)

    elk

    officieel zijn ‘ieder’ en ‘elk’ synoniemen, maar in VL wordt vooral ‘ieder’ gebruikt, zowel voor personen als ‘niet-personen’, terwijl men in NL gemakkelijker ‘elk’ zegt

    VRT Taal:
    “ieder / elk
    De keuze tussen ‘ieder’ en ‘elk’ is vrij.
    Sommige taalgebruikers vinden dat ‘ieder’ vooral voor personen gebruikt moet worden en ‘elk’ voor niet-personen. Maar dwingend is dat niet.”

    Taaladvies.net:
    “Elk en ieder zijn onderling verwisselbaar. Bij de keuze tussen elk en ieder kunt u uw eigen voorkeur volgen.”

    zie ook in alle geval

    Iedere keer da diene mens hier kwam stonden men amaal mee ne smile op ons gezicht.

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (08 Nov 2021 19:57)

    👍
    3

    #3927

    bolleke
    (dimin.)

    zie bol (snoep)

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (08 Nov 2021 05:55)

    👍
    3

    #3928

    bol
    (zn. m.; ~len)

    vnw: snoepje, babbelaar, suikerbal

    dimin. bolleke

    Zeg dat ik voor uw meken iets zal kopen
    Bollekes of peperkoekjes,
    Pakjes met vergulde hoekjes
    (De welgelukte vrijage – http://wp.leefdaal.be/)

    Die klein van ons Els kan zo met haar oogskes kijken voor achter een bolleke of een koekske te bedelen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Nov 2021 05:55)

    👍
    3

    #3929

    boetstraffelijk
    (bn.)

    vnw: correctioneel

    (historisch)

    Over de bevoegdheid der boetstraffelijke rechtbanken om kennis te nemen van eenvoudige overtredingen. (just-hist.be)

    Door de Boetstraffelijke Rechtbank van Gent werd de genaamde Camiel De Keyser van Deinze-Kouter veroordeeld tot een straf van negen maanden (100 jaar geleden in Deinze: 13 juli 1913 – Het Nieuwsblad)

    J.J. werd boetstraffelijk vervolgd o.m. wegens onopzettelijke slagen of verwondingen te hebben toegebracht aan J.R (bib.kuleuven.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (07 Nov 2021 08:58)

    👍
    3

    #3930

    stiel, een ~ leren
    (uitdr.)

    een vak leren (het gaat meestal om handenarbeid)
    Alg. ivm de school: naar een beroepsschool gaan, als leerjongen/meisje ergens in dienst gaan, …

    zie stiel

    Thijs, ga naar Brussel een stiel leren, begin zelf een affaire, dan trouwen we. (Een mens van goede wil – Gerard Walschap)

    Als Fonny niet naar school wil, moet hij maar een stiel leren, hebben mijn ouders bedacht. (Terug naar Neerpelt – Lieve Joris)

    De twee 17-jarigen die in Sint-Amandsberg een 92-jarige vrouw overvielen en voor dood achterlieten, zijn gisteren veroordeeld tot negen jaar cel.( …) “Een te strenge straf. Die gasten zouden beter een stiel leren”, zegt het slachtoffer. (nieuwsblad.be)

    “Ik was beter op mijn 18 begonnen te werken, of had beter een stiel geleerd.” (standaard.be)

    Zelf heb ik nooit een stiel geleerd. Maar ik stond wel elke zondag achter de toog in het café van mijn tante in Gruitrode. (hbvl.be)

    Het zogenaamde watervalsysteem was vroeger heel klassiek in het onderwijs: beginnen in de latijnse, omdat dat te moeilijk was overschakelen naar de moderne om dan uiteindelijk te eindigen met een stiel te leren.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Nov 2021 09:25)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Mar 2024

    👍
    4

    #3931

    schrijversstiel
    (zn. m.; ~en)

    schrijversvak, de ambacht van het schrijven

    Hemingway had zijn schrijversstiel geleerd als journalist bij The Kansas City Star. (Hemingways erfenis – Danielle Cobbaert)

    We interviewden Hilde na de Wisper-cursus ‘Roald Dahl’, waarin ze ons vijf weken lang de fijne kneepjes van de schrijversstiel bijbracht. (thisishowweread.be)

    Ik lees dezer dagen Uit de eerste hand van Martin Amis, een schitterend boek over leven, liefde, vriendschap en de schrijversstiel. (standaard.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (06 Nov 2021 08:54)

    👍
    3

    #3932

    schildersstiel
    (zn. m.; ~en)

    het beroep of de ambacht van een schilder (zowel kunstschilder als huisschilder)

    zie stiel

    “We willen kinderen warm maken voor schildersstiel” (nieuwsblad.be)

    Bart Van Hamme (zaakvoerder Vanam) zit al jaren in de schildersstiel en heeft al een tal van opleidingen en bijscholingen achter de rug. (vanam.be)

    Geen benul van fijnschilderen, van alle subtiele aspecten van de vroegere, edele schildersstiel. (Oorlog en terpentijn – Stefan Hertmans)

    Na het huwen van de zonen deden elk de schildersstiel verder maar Jos en zijn vrouw namen de schilderswinkel ten harte. (bsearch.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (06 Nov 2021 06:20)

    👍
    4

    #3933

    meester Frank
    (eigennaam)

    politieker Frank Vandenbroucke

    zie ook Belgische bijnamen

    Frank Vandenbroucke (Vooruit), in de Wetstraat steeds vaker ‘meester Frank’ genoemd, verdedigt de keuze om AstraZeneca te blijven prikken. (businessam.be)

    Met zijn professorale stijl werkt hij sommige collega’s op de zenuwen, wat hem de bijnaam ‘meester Frank’ heeft opgeleverd. (tijd.be)

    “Meester Frank”, le ministre qui énerve (presque) tout le monde (dhnet.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (05 Nov 2021 14:26)

    👍
    3

    #3934

    vriesverlof
    (zn. o.; ~verloven)

    algemeen verlof in de bouw bij vriesweer

    Ik had graag geweten wat de algemene voorwaarden zijn voor “vriesverlof” in den bouw.. Vanaf welke temperaturen wordt er in de winter niet meer gewerkt wettelijk gezien? (bouwinfo.be)

    De werken hebben enkele weken stilgelegen (bouwverlof, vriesverlof, geen-goesting-verlof) maar nu werd het tijd om den bouw af te werken (ntone.be)

    Voor Sinterklaas bestaat er geen vriesverlof zoals bij de bouwvakkers. Integendeel, voor de goede man is dit het drukste weekend van het jaar. (heusden-zolder.eu)

    Voor de bouwsector geldt de ‘vriesverlof’-regeling? (unizo.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (05 Nov 2021 07:03)

    👍
    4

    #3935

    metsersbaas
    (zn. m.; ~bazen)

    ploegbaas van de metsers op een werf

    vnw: metselaarsbaas

    SN-NL: metselaarsbaas

    En het waren vooral de jongere gasten die dan tegen de metsersbaas begonnen te zeuren van: krijgen wij nog geen vriesverlof onderhand? (Familiealbum – Leo Pleysier)

    Madeleine leerde haar toekomstige echtgenoot Jerome kennen, een zoon van metsersbaas Richard Boens en Eugenie Moenaert. (kw.be)

    In het beste geval staan allerlei beroepen er schouder aan schouder en wisselt de facteur er weetjes uit met de metsersbaas. (Unie der Zorgelozen De Gazet winter 2012)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Nov 2023 08:26)
    Dit woord was woord van de dag op 26 Oct 2024

    👍
    7

    #3936

    afmetsen
    (ww. metste af, afgemetst)

    door metsen voltooien

    SN-NL: afmetselen

    Tijdens het bouwverlof had ik ook 2 weken verlof in belgie en hebben we samen de fundering afgemetst.(blogspot.com)

    Wat verder oostwaarts wordt in verband met de Stijfselrui vermeld: ‘is met eenen muer afgemetst.’ (Jaarboek voor Antwerpse geschiedenis)

    Belangerijkste feiten van de afgelopen dagen zijn het afmetsen van den allee, het dichtmetsen van het keldergat en het maken van een ander, … (Pontstraat 49)

    Het was vroeg dag maar ik ben in men opzet geslaagd om nog een facade af te metsen vandaag. (bloggen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (19 Nov 2024 11:30)

    👍
    3

    #3937

    metsersstiel
    (zn. m.; ~en)

    het beroep/ambacht van een metser/bouwvakker

    vnw: metselaarsvak

    zie ook stiel

    Afmetsen, metsen, metser, metserdiender (= opperman), metsersbaas, metsersstiel zijn typisch Z.N. + gewestelijk? (Onze Taal. Jaargang 28(1959))

    Je wil graag de metsersstiel onder de knie krijgen. Indien je al ervaring hebt als metser diender is dit zeker een pluspunt! (vdab.be)

    Hij leerde zijn volk bouwen,’ kan met recht en rede gezegd worden van (16/02/1880 – 31/03/1955) die zijn vader opvolgde in de metsersstiel (hakendover.be)

    In onze kamer 5 in Breendonk zaten twee gevangenen van Jemelle, vader en zoon, die beiden in het fort de metsersstiel uitoefenden. (getuigen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Nov 2023 08:27)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Apr 2024

    👍
    3

    #3938

    Covid Safe Ticket
    (begrip)

    Belgische versie van een coronapas

    zie ook verzamellemma corona

    Ook experten zoals viroloog Marc Van Ranst zeiden al dat ze “coronapas” een betere naam vinden dan “Covid Safe Ticket”. (vrt.be)

    Voor sommige activiteiten heb je een Covid Safe Ticket nodig:
    *op café of restaurant
    *in fitnesscentra
    *in discotheken of op grote evenementen
    *als je op reis gaat.
    (info-coronavirus.be)

    Het Covid Safe Ticket (CST) is een bewijs dat je ofwel volledig gevaccineerd bent, ofwel negatief getest bent, ofwel genezen bent van een Covid-19-infectie die je niet langer dan zes maanden geleden opliep. (blankenberge.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (04 Nov 2021 17:00)

    👍
    3

    #3939

    tomate farcie
    (zn. v.; tomates farcies)

    gevulde tomaat

    varianten: tomaat farcie, tomaat farci, tomat farci, …

    google2021: verhoudingsgewijs weinig in .NL

    Stuffed tomatoes

    De alom bekende ‘tomate farcie’ krijgt familiebezoek. Je vult drie soorten groenten met een smakelijk gehaktmengsel. Iedereen kan er z’n favoriete groente … (dagelijksekost.een.be)

    Tomate farcie recept. boter om de vuurvaste schotel in te vetten; 4 tomaten; verse peterselie; peper en zout; 150 gram gehakt; paneermeel; melkerijboter. (onskookboek.be)

    Tomates Farcies: basisrecept (stap voor stap) – Voeding.be

    Tomat farci met jus van tomaat en basilicum, rijst. (lokkal.be)

    Tomaat Farci | recept | Solo Open Kitchen

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (04 Feb 2025 13:39)

    👍
    4

    #3940

    stiel, er zijn ~ van maken
    (uitdr.)

    er zich op toeleggen, er zijn specialiteit van maken, er zijn gewoonte van maken

    zie: stiel

    Haekens heeft er zijn stiel van gemaakt: de ietwat goedgelovige medemens de grootste blazen wijsmaken. (nieuwsblad.be)

    Want ginder zijn mannen die er ne bijzonderen stiel van gemaakt hebben, de dollars jongskens te doen leggen, en ze maken er zelf bij. (De Halle – 1934)

    …aan gezien zij te doen hebben met personen die ze niet kennen en die er hunnen stiel van maken hen te bedriegen. (De Denderbode – 1907)

    More bij taxidermist Michiel die er zijn stiel van heeft gemaakt om jachtwild een tweede leven te geven! (facebook.be)

    Ge gaat er uw stiel toch niet van maken om hier elke dag rond ons oren te komen zagen?

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (04 Nov 2021 07:22)

    👍
    3

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.