Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
historisch: actiegroep door pater Luc Versteylen in de jaren 70 van vorige eeuw opgericht
zie ook fietseling
Zo werd in 1973 de actiegroep “Groene fietsers” opgericht, die onder andere actie voerde tegen de geplande aanleg van een duwvaartkanaal (standaard.be)
Toch voerden de Groene Fietsers niet louter actie rond fietsen en verkeer. Ze zetten zich in voor milieukwesties en natuurbehoud (fietsersbond.be)
AGALEV en de Groene Fietsers konden weinig enthousiasme opbrengen voor een campagne die volgens hen moest worden herdoopt tot Jaar van het Verloren Dorp.(cagnet.be)
schrijf- en uitspraakvariant van koterij zowel in de letterlijke als figuurlijke betekenis
“Je kunt het vergelijken met een Belgische koterie”, zegt Arrazola de Oñate daarover. (vrt.be)
De achterkant van zijn heuvel is vol met gangen en slecht verlichte grotten, het equivalent van Vlaamse koterie (qwi.be)
Je kan hier goed zien dat ook rond de stadskern veel koterie aanwezig is, maar uiteraard zie je daar in de straten niets van. (oterieflamand.wordpress.com)
Vroeger dacht ik bij het woord “crepi” altijd onmiddellijk aan koterie en lelijke boerderijtjes. (crepi-gevel.be)
Wat een mottig zicht op onze buren van de manege, qua koterie en dergelijke kunnen ze er wat van. (natuurlijk-rijk.be)
neologisme ten tijde van de coronacrisis: week waarin de le scholieren online les moeten volgen om zo de verspreiding van virus tegen te gaan.
Het begrip is geïntroduceerd voor de week voorafgaand aan de krokusvakantie van 2021
opm: Het is de vraag of dit begrip ook later in deze betekenis zal blijven bestaan
zie ook verzamellemma corona
De krokusvakantie blijft één week voor het basisonderwijs, het secundair onderwijs krijgt wel een extra ‘afkoelingsweek’. (demorgen.be)
Grote problemen met Smartschool tijdens afkoelingsweek: “Astronomisch aantal aanmeldingen tegelijk” (vrt.be)
De afkoelingsweek werd voorgesteld nadat het coronavirus aan een nieuwe opmars bezig in de vorm van verschillende varianten. (focus-wtv.be)
Een afkoelingsweek zou ervoor kunnen zorgen dat het virus wegblijft en dat we op een goede manier kunnen herstarten na de krokusvakantie. (hbvl.be)
Het schooljaar zou vier blokken van twee ‘afkoelingsweken’ krijgen: de herfst-, kerst-, krokus- en paasvakantie. (hln.be)
politiek: afspraak binnen de meerderheid om geen wetsvoorstellen (of voorstellen van decreet voor het Vlaamse niveau) of resoluties in het parlement in te dienen zonder voorafgaand akkoord van die meerderheid
Dat zogenaamde zwijgakkoord is afgesproken tussen de coalitiepartners CD&V, N-VA en Open Vld bij de vorming van de Vlaamse regering en moet de parlementsleden van de meerderheid in de pas doen lopen, zo schrijft De Tijd vandaag. (demorgen – 2021)
“Het fraude-akkoord tussen VLD en sp.a is een samenwerkingsakkoord, geen zwijgakkoord”, zegt Vandermaelen. (gva.be – 2005)
Voor het Vlaams Parlement komt daarbij dat we onder het juk van een verfoeilijk zwijgakkoord moeten werken. Dat zwijgakkoord zegt dat je als lid van het parlement geen voorstellen kan indienen zonder akkoord van alle partijen van de meerderheid. (bartcaron.be – 2006)
De Vlaamse meerderheidspartijen N-VA, Vooruit en CD&V maken een einde aan het zwijgakkoord. Dat vernam Knack. Concreet zullen parlementsleden hun voorstellen niet langer vooraf moeten aftoetsen bij elkaar. (hln.be)
“Krachtbal is een balsport die gespeeld wordt tussen 2 teams van 4 personen. (…) De bedoeling van het krachtbal is de bal in het doelgebied van de tegenstander te gooien (…). De speelbal is een medicijnbal en weegt 4 kilogram voor de heren en 2 kilogram voor de dames. (…) Krachtbal wordt voornamelijk in (West-) Vlaanderen gespeeld, waar het in 1962 ook is ontworpen door de Brugse sportleraar Etienne Schotte. Dit als alternatief voor het monotone werpen met een medicinebal op conditietrainingen.” (Wikipedia)
Typisch Vlaams: Vlaamse balsport: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 7
“Al mijn zonen hebben in hun jeugdjaren krachtbal gespeeld. Mijn zoon Bart is nu nog altijd trainer bij Durf en Win Koekelare. " (nieuwsblad.be)
‘s Avonds verpozen we bij een drankje samen met een uitleg hoe ’Krachtbal’ gespeeld wordt. (zwerversleuven.be)
Beverse scholen spelen krachtbal (Gazet Van Antwerpen)
Algemeen Nederlands Woordenboek: als samenstelling bij foor: (vooral) in België
Zoon (4,5) foorreiziger raakt klem met hoofd op attractie – HLN
Guido Herman mag dan wel van Gent afkomstig zijn, als foorreiziger trekt hij het hele land door met zijn lunapark. (focus-wtv.be)
De jonge foorreiziger neemt ons mee naar de dobbelsteenkraam die hij naast de nougatkraam samen met zijn vrouw uitbaat. (standaard.be)
De Verdediging der Belgische Foorreizigers (VBF), in het Frans La Défense des Forains Belges (DFB), is een Belgische belangenvereniging voor de kermissector. (Wikipedia)
afgedaan hebben, het verkwanseld hebben
ook: er gelegen hebben bij iemand
vnw: er bij iemand gelegen hebben: het bij iemand verkorven, verprutst hebben
Lulleman is hij wil zich gewoon goedpraten dat soort dingen doet men niet hij heeft er gelegen bij mij (hln.be)
We hebben het hier al geschreven: hij heeft er gelegen, Dominique de Villepin. Kreeg eerder al de volle laag voor zijn slap gehannes (knack.be)
De D(ure) B(ank) heeft voor mij afgedaan, ze hebben er gelegen. (spaargids.be)
bijdehand
zie https://www.vlaanderen.be/taaladvies/bijdehand-bijdehante-bijdehande-bijdehandte
Ondanks haar gezegende leeftijd is Elvire nog zeer bijdehands. (standaard.be)
In Rummen zijn ze bijdehands. Daar namen tien inwoners, die zichzelf de Sfeermakers noemen, het initiatief om hun dorpsplein in de … (truineer)
“Hij was een mondige jongen, bijdehands en de toekomst voor Lotto-Soudal.” (nieuws365.be)
Bijdehandse Macron laat sporen na bij Trump – België – Knack
“Het smeerpijpdossier wordt in gerechtelijke kringen omschreven als een levend bewijs van de Belgische ziekte. In 1970 werd begonnen met de aanleg van de zogenaamde smeerpijp langsheen het Albertkanaal tussen Genk en Antwerpen. De bedoeling was het afvalwater van zo’n 25 fabrieken via de pijp naar de Schelde af te voeren. De uiteindelijke kostprijs bedroeg 7 miljard frank, vier maal meer dan begroot. Ondanks die hoge prijs liep er nooit één druppel afvalwater door de smeerpijp.” (tijd.be)
Delcroix werd ook genoemd in andere gerechtelijke onderzoeken die te maken hadden met al dan niet illegale partijfinanciering, zoals de milieuboxenaffaire, het smeerpijpdossier, de miljarden van de Kempense Steenkoolmijnen, en de Superclub-KS-affaire, maar in de meeste zaken werd hij nooit officieel beschuldigd. (Wikipedia)
Het Brussels gerecht meent dat er geen onregelmatigheden zijn gebeurd in het smeerpijpdossier. (standaard.be)
historisch: een affaire van begin de Jaren 90 van vorige eeuw waarbij er vermeend gesjoemeld werd met de aanbesteding van de milieuboxen
Drie van de zes verdachten in de ‘milieuboxenaffaire’, voormalig CVP-minister Leo Delcroix, Jean-Pierre Bleyen van het bedrijf Zincpower uit Overpelt en Dominique Willemse van ICC Industries, zijn donderdag door de Antwerpse kamer van inbeschuldigingstelling (KI) verwezen naar de correctionele rechtbank van Hasselt wegens valsheid in geschrifte en het gebruik van valse stukken. (hbvl.be – 2002)
In de jaren 90 raakt Aralco, het bedrijf van de familie Blijweert, betrokken bij de zogenoemde milieuboxenaffaire. (vrt.be – 2021)
De Hasseltse onderzoeksrechter Jans ontbiedt volgende week zes mensen in zijn onderzoek naar de milieuboxenaffaire. (tijd.be)
Na een halve eeuw politieke schandalen (de Roze Balletten, de milieuboxenaffaire, het smeerpijpdossier), georganiseerde misdaad (de Bende van Nijvel), cliëntelisme en corruptie, is het wantrouwen ten opzichte van politie, gerecht en politiek groot. (dbnl.org)
het eerste verdiep, de eerste verdieping
Typisch Vlaams: op het eerste: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
analoog: het tweede, het derde, … (zie voorbeelden)
vergelijk gelijkvloers
Ik woonde op het eerste en ik had meer geluk. (Guido Belcanto Den Artist – A pen )
Hier was het een verhuis over een afstand van nog geen tien km, duurde drie uur, ze waren met drie en er was een lift tot op het eerste in beide gebouwen. (juridischforum.be)
Jacqueline woont op het derde en zou voor geen geld willen verhuizen, de ligging is goed en de buren vallen super mee. (Bouwmaatschappij de Mandel cv – Roeselare )
lieveling
<Fr. chéri(e)
varianten: cheri, chéri(e); opm: de Franse regel van de geslachten wordt niet altijd gevolgd
Nu de ramadan achter de rug is voor mijn partner en mijn chéri zich weer tot een echte Brusselaar ontpopt, zijn we weer wat gevoeliger voor dat soort zaken. (bloggen.be)
Een doos Mon Chéri’s want ze is mijn chérie”. (nieuwsblad.be)
Cherie, Cherie.Dans met mij de toeren der wasmachien (writehistory.be)
Hôtel de JoBo: Een heerlijk romantisch verblijf met mijn cherie (tripadvisor.be)
Mijne chérie (Chérie) De Strangers. Muziek/tekst: Johnny Hoes, Lex Colman. (muziekarchief.be)
“Daar heb ik in het jaar 1993 mijne cherie leren kennen (top10bars.be)
“Luup gelijk ne Cirque du Soleil-artiest over de kuurde van tweeduusd achttiene, mee uwe chérie, ne vriend of een of andere schuune (nieuwsblad.be)
Wilt u uw chéri vragen: 1. Niet te veel te spekelen tijdens de les. 2. Niet van de lepel te likken. 3. Ook niet met zijn vingers in de potten te zitten." (demorgen.be)
bodemsensor in de vorm van een dolk, die in den hof van 5000 Vlamingen wordt geplaatst om onderzoek te doen naar hitte en droogte
“Het burgeronderzoek CurieuzeNeuzen in de Tuin zal tijdens het voorjaar en de zomer via meetpunten over heel Vlaanderen gegevens verzamelen over tuinen, parken, landbouwakkers en natuurgebieden. De vijfduizend deelnemers moeten daarvoor in hun gazon of grasveld een gazondolk steken. Dat is een slimme sensor die continu data doorstuurt over de temperatuur en het vochtgehalte van de bodem. De onderzoekers willen met behulp van die data een antwoord geven op de vraag hoe we beter kunnen omgaan met de effecten van steeds warmere en drogere zomers.” (vlaanderen.be/taaladvies)
Een gazondolk is een datalogger in de vorm van een dolk, dat in de bodem wordt gestoken voor het meten van temperatuur en/of vochtigheidsgraad van een terrein. (nl.wikipedia.org)
Zo werkt de revolutionaire gazondolk in uw tuin. (curieuzeneuzen.be)
in het kader van de covidpandemie: betaald verlof voor een werknemer tijdens zijn vaccinatie
Werknemers die zich laten inenten hebben recht op vaccinatieverlof
De periode mag wel maar zo lang duren als nodig is om het spuitje te laten zetten. (hln.be 05/02/2021)
neologisme ten tijde van de coronacrisis: bubbel van een aantal studenten (bijvoorbeeld 6) die samen op kot zitten
zie ook lijst: corona
Hier komt de ‘kotbubbel’: “Binnenkort bubbel van zes voor studenten” (nieuwsblad.be)
De verhoopte kotbubbel, die een antwoord moet bieden op het psychologische leed bij veel jongeren door de coronapandemie, komt er voorlopig dan toch niet. (hln.be)
Speciale ‘kotbubbel’ in de maak voor studenten | BRUZZ
“We hadden over de kotbubbel een akkoord tussen alle Gemeenschappen van het land en de virologen waren akkoord.” (facebook)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
