Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
kantine, eetzaal
vnw: eetzaal van een school, kantine van een bedrijf
Van Dale 2013 online (Belgisch-Nederlands) eetzaal (m.n. in een school of bedrijf)
zie ook: bedrijfsrefter; schoolrefter; refterbewaking; refterstoel; reftertafel; reftertoezicht
Na de lunch is de refter één grote puinhoop.
Refter wordt lunchbar. Verschillende scholen maken komaf met de traditionele lunchpauze: samen in de rij aanschuiven, stilzwijgend eten en … (standaard.be)
“Ik doe al tien jaar toezicht in de refter en merk dat het aantal leerlingen dat geen boterhammen mee heeft, de voorbije jaren aan het stijgen is" (demorgen.be)
Door bijkomende coronamaatregelen die sinds vandaag gelden, mogen leerlingen niet meer binnen in de refter eten. (vrt.be)
verzorgen, goed voor zorgen
Van Dale online:
(Belgisch-Nederlands, informeel) verwennen, in de watten leggen
vgl. soigneer u
De nieuwe mama’s worden in de materniteit goed gesoigneerd.
bloementuil, boeket
< Frans le bouquet
in prov. Antw.: boekee en bloemekee, ook voor het einde, apotheose van het vuurwerk
Bezorg jij me een boekeetje anemonen?
Met moederkesdag kreeg ze ne schonen boekee bloemen. (Antwerpen)
weddeschaal;
loonschaal, salarisschaal
vnw:
•loonschaal, salaristabel, salarisregeling
•belastingtarief
•tarief
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 7
< Frans barème, genoemd naar Barrême, schrijver van Comptes faits du grand commerce (1670) (Van Dale)
zie ook weddebarema; baremaschaal, baremiek
De nieuwe barema’s van het verplegend personeel worden dit jaar nog niet toegepast.
In principe wordt de voorheffing berekend volgens een barema dat rekening houdt met het bedrag van je loon en met het aantal personen ten laste. (loonwijzer.be)
raden
etymologie: zie reacties
zie ook graden, geraadsel, grojje, gruien
Ik ben er zeker van dat ge het niet weet, maar ge moogt ene keer graaien.
vanzelfsprekend, dat spreekt voor zich, ook gebruikt als bevestiging van een ware uitspraak
Ik was vaneigens weer helemaal platzak.
“Maar ik ben er nog niet uit welke instelling het best past voor een portret. Vaneigens een kwestie van eigen smaak.” (blog.seniorennet.be 24 okt. 2017)
vliegenraam
Al maar goed dat we ziften en ziftendeuren hebben, anders was het hier vergeven van de muggen en vliegen.
overjas
uitspraak pardesu
uitspraak in Antwerpen ‘pardesuu’ en meervoud pardesuus
vnw: overjas, (winter)jas
Van Dale 2005:
pardessus
de (m.); onv.; pardessustje
(1863) Frans (lett. overgooier)
zie ook palto
Met mijn pardesu aan heb ik geen koud.
kon, verleden tijd van kunnen
Antw.: kunnen, kost, gekunnen.
Ik kost, gij kost, hij kost, wij kosten (en kosten me), golle kost, zij (zolle/zun) kosten
Ik kost mijn eige nimeer inhoue. (Ik kon mezelf niet meer inhouden)
“Flines, die door stadigh minnen ’t Onvermurwde hart kost winnen Van uwe Agnes” – uit De Werken van Vondel, 1674
> andere betekenis van kost
kampeerwagen, motorhome, camper
uitspraak’/mobiloom/ of ook mobbiloom
in Ned.: camper
vnw: camper, motorhome, kampeerbus
mobilhome is standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
zie ook wegcode
Tijdens de zomervakantie rijdt er een grote troep Hollanders met hun caravan of mobilhome door België heen.
demorgen.be: Zwaar ongeval met mobilhome en twee trucks op E19 richting Frankrijk
voorlopig vastnaaien, driegen met driegdraad
wnt: troggelen, trochelen, Truggelen: de vorm met – ch – is de oudste.
Met groote steken voorloopig aan elkaar naaien, rijgen; los en slordig aan elkaar zetten, slordig naaien, stoppen of breien.
In Zuid-Nederland en Limburg.
Trochelen Junius drieghen. Leviter consuere, Kiliaan (1588).
Als ge een rok of kleed wilt ommaken, moet ge de zoom eerst trochelen. (lokale uitspr.: troëchele)
Vierkant pateeke, opgebouwd als Limburgse vlaai, met een laagje bladerdeeg, een laagje abrikozenconfituur en afgewerkt met in reepjes versneden bladerdeeg.
in het Roeselaarse gekend als “geleietaartje”
zie ook konfituur
Voor mij een sjoeke en een carré konfituurke.
piemeltje, koosnaampje voor piemel
Kempen: pizzewiet
Houdt uw piezewiet goed vast als ge moet pissen, of heel uw broek is nat.
Van Dale: puit
< 1287 ‘kikker’
Zweeds puta (gezwollen zijn), de grondbetekenis is ‘zwellen’
uitspraak in Antwerpen: peut
Onze vijver zit vol puiten.
“Daar wipte opeens een puit vlak vóor zijnen neus uit het gras” De Mont en De Cock, Vl. Vert. (1898).
uitspraak in Antwerpen: klik hier
lieveling, iemand die een streepje voor heeft, iemand die een voorkeursbehandeling krijgt
zie varianten bij keppekindje
Dat is zijne febbekak, die mag van hem altijd wat meer…
koppig en nors iemand
ook in Antwerpen
Hij wil niet toegeven, wa ne stroeskop.
de WC doorspoelen, doorchassen; sjassen
vnw: de wc doortrekken, doorspoelen
uitspraak: /sjassen/
< Frans chasse d’eau: waterbak + mechanisme om bruusk een hoeveelheid water door de wc-pot te “jagen”
Wie heeft er vergeten te sjassen?
dagelijks, elke dag opnieuw
Dts. tagtäglich
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Smisdom: algemeen Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 7
zie ook dagdagelijksheid
Dat is hier dagdagelijks dezelfde zever.
demorgen.be: “Inhoudelijke kritiek hoor ik zelden, kritiek op mijn stijl is bijna dagdagelijkse kost geworden… altijd hetzelfde verhaal”, zo besluit de vice-ministerpresidente.
licht, plagend scheldwoord
zonderling, raar persoon
Gij zij soms echt nen dwiep!
Wa nen dwiep!
Duitser
Van Dale 1995: (gewestelijk) Duitser
vgl. den Duits
zie ook verzamellemma nationaliteiten
Over de Duitsen in de oorlog kan mijn moeder tot de dag van vandaag straffe verhalen vertellen.
Nen Duits, nen Belg en nen Ollander zitten in een vliegtuig met twee parachutten. (De rest van de mop ben ik vergeten, maar ge moogt eens graaien wie er op het einde gene parachut had.)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
