Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Een dagwand (oude spelling dagwant) was/is een oude landmaat
VMNW: dachwant
Oudste attestatie: Kortenberg, Brabant-West, 1266-1267
Spreiding: Alleen aangetroffen ten zuiden van Leie en Schelde in Oost-Vlaanderen (167x) en Brabant-West (28x).
Dagwand, oppervlaktemaat ter grootte van een kwart bunder.
MNW: dachwant
Stuk grond, zoo groot als men in één dag bearbeiden kan.
Nog heden in ’t West-Vlaamsch in gebruik.
WNT: dagwand: mnl.
Zooveel land als iemand in een dag wenden, d. i. omploegen kan en vandaar als landmaat.
Een bunder lands … houdt 4 dagwanden. Een dagwand maekt 100 roeden, Cost. v. Brussel 1, 408 (1657).
Een dagwand bestaat uit een tal roeden (roei).
(idem Fr.) iemand die tijdens de oorlog (WO 1+2) mensen hielp om de grens over te steken en zo te kunnen vluchten
Henri Vanderdonck was 14 bij het uitbreken van de oorlog. Omwille van zijn leeftijd en zwakke gezondheid mocht hij geen dienst nemen in het leger. Maar hij besloot om toch in het verweer te gaan. Hij werkte zich in bij de ‘passeurs’. Zij hielpen mensen om door de elektrische grensdraad (zie: dodendraad) naar Nederland te vluchten. Terwijl hij nog les volgde aan het college van Peer heeft hij als passeur verschillende mensen begeleid en overgezet, zowel naar Nederland als vanuit Nederland naar België. (Limburg 1914-1918)
voorzichtig, ingehouden
‘Zelf hoedde ik me voor een gele kaart, want ik tel twee gele streepjes achter mijn naam. Ook de maats speelden met de handrem op.’ (Nieuwsblad)
“We hebben te vaak met de handrem op gecommuniceerd. We kunnen sterker zijn in onze boodschap tegen de rechtse stroom” (John Crombez in TerzakeTV)
de benadeelde partij zijn, de dupe zijn, de klos ~, de sigaar ~
Sewel is een voormalig medewerker en vertrouweling van Tony Blair, intussen ook Lord. Andere Lords reageerden maandag, zoals dat hoort, “geschokt” op het gedrag van de parlementariër. Die is niet alleen als Lord de peer: er komt nog een politieonderzoek bovenop. (HLN)
“Op de Zuiderring in Mol voeren de vakbonden actie door peren en pamfletten uit te delen. Daarmee willen ze aangeven dat volgens hen de werknemers ‘de peer’ zijn van de maatregelen van de regeringen.” (demorgen.be)
“Het ziekenhuis is “de peer”
Als een patiënt na een operatie schade heeft opgelopen omdat “het materiaal” waarmee u werkte niet naar behoren bleek te functioneren, kan men u dan aanspreken voor schadevergoeding ? … " (ondernemingsdatabank.be)
“Vlamingen zijn de peer
De Vlamingen zijn op 29 november 2011 met de feiten geconfronteerd : men gaat ‘versneld’ de fiscale voordelen elimineren waar Vlamingen zouden kunnen van genieten als ze kostenbesparende investeringen uitvoeren, zoals dubbel glas, zonnepanelen enz.” (seniorennet.be)
“Appeltelers zijn de peer
29 april 2009
De appelcrisis hangt als het zwaard van Damocles boven het hoofd van de fruittelers. De paniek groeit en de appeltelers dreigen de peer te worden.” (destandaard.be)
brem
ginst, genst, ginster gaspeldoorn gheenst brem ca. 1350 oudhoogduits geneste (hoogduits Ginst(er) < oudfrans geneste (frans genêt) < latijn genistabezemstruik, brem.
Bron: P.A.F. van Veen en N. van der S?s, Van Dale Etymologisch woordenboek
Gelijk als ge een beetje gele boterbloemen in een glas water zet en er valt wat gouden zon over, of gelijk als ge almeteens wat struiken gele ginst ziet langsheen de eeuwig verre en eeuwig zwarte spoorbaan waar ge met de trein voorbij moet. (Louis Paul Boon – Boontjes reservaat)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.