Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
doorchassen, doorspoelen
Na gebruik ’t wc doortrekken alstublieft.
het strand
(uitspraak: -nge zoals in “vange(n)”)
‘de strange’ wordt door grammatica: gereduceerd lidwoord uitgesproken als ‘t strange’, vgl. de schole → ‘t schole’, de strate → ‘t strate’, de stad → ‘t stad’, …
dit fenomeen in de Vlaamse uitspraak verandert echter niets aan het geslacht van de woorden in kwestie
in Antwerpen: plage
Klik op de afbeelding
Blankenberge rond 1900
‘t is goe were. We gaan naar d’strange.
Het is mooi weer. We gaan naar het strand.
het strand
(uitspraak: -nge zoals in “vangen”)
‘de strange’ wordt door grammatica: gereduceerd lidwoord uitgesproken als ‘t strange’, vgl. de schole → ‘t schole’, de strate → ‘t strate’, de stad → ‘t stad’, …
dit fenomeen in de Vlaamse uitspraak verandert echter niets aan het geslacht van de woorden in kwestie
in Antwerpen: plage
Klik op de afbeelding
Blankenberge rond 1900
‘t is goe were. We gaan naar d’strange.
Het is mooi weer. We gaan naar het strand.
korte afstand
≈ ‘steenworp’
→ een kluit van hier = een steenworp hiervandaan
(Op) een kluit van hier kunde schoon wandelen deur de bossen.
- Awel, waar is dienen boom van 300 jaren oud nou da ge zee?
- Jong, ge zijt der kluit gepasseerd! (= ge zijt der juist langst gepasseerd)
In het Vlaams worden soms dezelfde woorden in een andere volgorde gebruikt vergeleken met het Nederlands. In dit lemma bewaren we een overzicht van deze voor Nederlanders omgekeerde woorden en uitdrukkingen. Verschillende van deze volgorden worden afgekeurd en afgeleerd louter en alleen omwille van het feit dat men ze in Nederland anders oplijst.
| Vlaanderen | Nederland | speciallekes & opmerkingen |
|---|---|---|
| aderspat | spatader | In VL wordt spatader ook gebruikt |
| appelsien | sinaasappel | in het West-Vlaams worden (ook) vormen gebruikt met de Nederlandse volgorde, bv. ginappel, seenappel |
| blad, steen, schaar (VL) schaar, steen, papier (Antw.-Brussel) |
steen, papier, schaar | |
| dank bij voorbaat | bij voorbaat dank | De Vlaamse volgorde blijft dichter bij het Frans (“merci d’avance”), de Hollandse volgorde is hier vergermaanst. |
| de een zijn dood is de ander zijn brood | de een zijn brood is de ander zijn dood | de VL volgorde is de oorspronkelijke en komt ook nog voor in NL NL heeft hier feitelijk een wiskundig principe toegepast op een taalkundige kwestie |
| duimen en vingers aflekken | vingers en duimen aflikken | |
| fauna en flora | flora en fauna | |
| groenten en fruit | fruit en groenten | |
| grootteorde | ordegrootte | |
| ijsroom | roomijs | |
| klontjessuiker | suikerklontjes | |
| krachtdadig | daadkrachtig | |
| loontje komt om zijn boontje | boontje komt om zijn loontje | |
| muskaatnoot | nootmuskaat | zie ook kruidnoot |
| nko-arts neus-keel-oorarts |
kno-arts keel-neus-oorarts |
|
| pief poef paf | pief paf poef | |
| scha en schande, met ~ | met schande en schade | scha = scha((d)e), vgl. mede → mee, weder → weer, in stede → in stee, NL lade → la (schuif), … |
| vertaler-tolk | tolk-vertaler | |
| waarheid, durven of doen | doen, durven of (de) waarheid | In NL wordt ‘waarheid, durven of doen’ ook gebruikt, maar de omgekeerde versie komt enkel in NL voor, niet in VL. |
| water en bloed zweten | bloed en tranen zweten | |
| water, zweet en bloed | bloed, zweet en tranen | |
| weeral | alweer | |
| wetens en willens | willens en wetens | |
| zeker en vast | vast en zeker |
-
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
