Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
brandweerman
DS2015 geen standaardtaal (ondanks voorbeelden onder)
< Frans pompier
De pompiers kwamen pas aan als het dak al in de fik stond.
De pompiers hebben nog een kat uit dat brandende huis gered.
Vervolgens rondde hij ook de lange procedure af die nodig was om te kunnen solliciteren als professioneel pompier. (hln.be)
Met Guy Cloetens (65) gaat de laatste pompier die de Inno-brand (1967) bluste, met pensioen.(standaard.be)
Kasterlee heeft voor het eerst voltijdse pompier – De Standaard
Pompier blust eigen huis (Sint-Truiden) – De Standaard
Er als jonge knaap ook van gedroomd later pompier te worden en met laaiende sirenes door de stad te rijden? (standaard.be)
eventueel
Van Dale 2017 online: BE, ambtelijk
zie ook gebeurlijke ongevallen
Wij zijn niet verantwoordelijk voor gebeurlijke ongevallen.
Zullen wij bij een gebeurlijk splitsing van België ook daar gemeentelijke referenda organiseren? (vrt.be)
Van competitievervalsing is echter geen sprake, omdat het reglement werd aangepast en alle wedstrijden van Moeskroen gebeurlijk zullen worden geannuleerd. (demorgen.be)
uitspraakvariant van “erwt”
ook: aart, aarte (mv), ét, étje(s)
We eten deze middag ate.
tochtafsluiter in de vorm van een hond
vnw: (fig.) tochtafsluiter in de vorm van een hond
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Het is koud in de gang. Ge hebt vergeten de tochthond op zijn plaats te leggen.
slinkse trucjes, manier om met zo weinig mogelijk inspanning iets te kunnen bereiken. Ook als: “trukken van Luie Sjarel”. (truken van luie Sjarel)
vnw: truken van de foor: de kneepjes van het vak, de geheimen van het vak, de beroepsgeheimen
zie foor
ook truken van de foor, trucs van de foor
Leerling: “Waarom heb ik nu maar een half punt gekregen op die oefening meester? Mijn uitkomst is toch juist?”
Leraar: “Het is goed dat ge uw uitkomst hebt, maar ge moet het wel op de juiste manier berekenen. Geen trukken van de foor in mijn les!”
Zo komen er ook telkens trucs van de foor aan te pas om het publiek mee te krijgen. (standaard.be)
Daar zijn de truken van de foor weer – De Standaard Mobile
In Truken van de foor nemen Freek Braeckman en Julie Van den Steen ons dagelijks gedrag onder de loep. (een.be)
etalages gaan bekijken
Van Dale 2018:
dweilend aflopen
ze hebben de hele stad afgedweild
zie ook vensteren
Ze heeft de ganse winkelstraat afgedweild om een passende rok te vinden.
Sommigen maken er een hobby van om wekelijks de winkelstraten af te dweilen.
zelfde betekenis van: je kan oprotten
zie ook gat, kust mijn ~, boom, den hoogsten ~ in kunnen, kruipt den boom in
Als jij denkt dat ik hier alles voor jou ga opruimen, awel, ge kunt mijn gat kussen!
broeksriem, riem op kleed van een vrouw
uitspraakvariant met korte /e/
→ Fr. ceinture (= gordel)
zie ook ceintuur; verzamellemma kledij
De gesp van mijn centuur is gebroken waardoor mijn broek afzakt.
“De geborduurde bloemen op de schouders laten zien dat het om een kwaliteitskledingstuk gaat voor meisjes. Het centuur op de taille past iedereen.” (bol.com/be)
troffel
metselaarsgereedschap, een driehoekig stalen blad aan een gekromde steel met houten handvat
> Middelnederlands: trueel
> Frans: une truelle
> Latijn: trulla
Woordenboek der Nederlandsche Taal: trouweel
Het woord dat in het zndl. nog gewoon is, wordt in het N. althans in de alg. taal niet meer gebezigd; daar is het gewone woord troffel. Trufel en troffel zijn ontstaan door klankwijziging en accentverschuiving
- Zeker gereedschap van metselaars en stukadoors
- In Z.-Nederl. in den verkl. truweelke(n) ben. voor sommige planten, waarvan de vruchten op een truweel gelijken, t.w. de bittere scheefbloem, de schermscheefbloem en de witte krodde.
Meer … zie reactie
Ik ga mijn truweel zoeken om morgen dat muurtje te metsen.
Prakken, het met een vork pletten van voedsel.
Joos, A. (1900). Waasch Idioticon:
DEDDEREN, werkw., overg. = Pletten, morzelen, kleinen. " Ge meugt uw patatten niet dedderen, ge moet ze in stukken doen."
Zie ook smoezen.
Gededderde banaan me’ confituur.
praten, spreken
vnw: praten, kletsen, babbelen
vergelijk met achterklap: klappei
zie ook: klap, beklappen, goe klappen, klappen, schoon ~ hebben, kallen, overklappen
Nen Hollander kan geen Vlaams klappen.
> andere betekenis van klappen
geil, bronstig, loops
(het woord is verouderd in Nederland)
Ik sta bremstig vandaag.
fijne vleeswaren, bv. als broodbeleg
DS2015 standaardtaal
vnw:
•bereide fijne vleeswaren
•winkel of winkelafdeling waar voornamelijk fijne vleeswaren worden verkocht (zie andere betekenis van charcuterie)
< Frans charcuterie
zie ook: bijval; charcutier, fijne charcuterie
Breng wat charcuterie mee van den beenhouwer, we hebben alleen nog maar salami.
Onze fijne charcuterie wordt nog lekkerder met een bijpassende drank of lekkere toast. (studiosmaak.be)
baby die als bevrucht embryo wordt ingebracht d.m.v. in-vitrofertilisatie
vnw: reageerbuisbaby
vgl. ook proefbuisbevruchting
NL: reageerbuisbaby
zie proefbuis
In 1978 werd Louise Brown als eerste proefbuisbaby geboren.
balpen
Klik op de afbeelding
Verschillende stylo’s
vnw: balpen
zie ook: bic
Mijn stylo schrijft niet meer.
gebruik van twee exemplaren, twee keer, twee stuks, …
vnw: wegens dubbel gebruik: wegens overcompleet
NL: dubbelop
De uitdrukking wegens dubbel gebruik is standaardtaal in België
Ik heb nu twee wasmachienen, da’s dubbel gebruik.
“Mooi kerstgeschenk, een DVD Player! Wegens dubbel gebruik te koop! Nieuw 75 euro, nu 50 euro.” (tnttenerife.com 11-12-2020)
tompoes: gebakje met vanillepudding tussen twee lagen bladerdeeg, waarvan de bovenste laag geglazuurd is
Op de markt van Lokeren verkopen ze lekkere boekskes.
> zie andere betekenis van boekske
- rondneuzen, tussen rommel kijken
- stiekem snuffelen, zoeken, snollen
afsneukelen: stiekem afzoeken
rondsneukelen: rondsnollen
1) Op zolder sneukelde ik tussen de rommel.
2) Sneukelt niet in zijne reiszak, sebiet komt hij terug en dat zit het er tegen.
“Wat zitte daar in mijn kas te sneukelen?” Cornelissen-Vervliet (1899)
zie andere betekenis van sneukelen
(verouderd in Nederland)
kwijl
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Speeksel; in het bijzonder: het speeksel dat onwillekeurig uit den mond of den muil vloeit; kwijl; ook wel: slijmvocht uit mond of keel. In de algemene taal verouderd, maar wel nog gebruikelijk in Vlaams-België en in de dialecten van Nederland.
Ons Karelke zijn kin hangt weer vol zever.
“De zeever liep hem uit de mond” Van Dale (1914)
> andere betekenissen van zever
- scheldwoord voor een vrouw
- kermisuitbaatster
Bol het af (afbollen, het ~) gij se achterlijk foorwijf!
geise lelijk foorwijf
geise lelijk foorwijf
geise lelijk foorwijf
geise lelijk foorwijf
(eerste strofe van Foorwijf – The Clement Peerens Explosition)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
