Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
goed, zoals het hoort
Ge moet uw handen tegoei wassen voor het eten.
Just tegoei! (of) krek tegoei! (net goed! het zal hem/haar leren)
Kunt ge nu nooit eens niks tegoei doen? (let op de dubbele negatie)
Dat komt nooit meer tegoei tussen die twee.
Ik weet niet of ik die kapotte broodrooster nog ooit tegoei krijg.
Zij zat nog niet tegoei neer of zij voelde zich weer misselijk worden.
bierviltje, onderleggerke
Van Dale online 2015: bierkaartje
1.(Belgisch-Nederlands, spreektaal) bierviltje
Onder een pint bier hoort een bierkaartje.
“De neerslag van haar erfenis als minister van Innovatie, Overheidsinvesteringen, Media en Armoedebestrijding kan op een bierkaartje neergepend worden.” (Knack 280216)
bankschroef
Zonder bankvijs kan ik die buis niet afzagen.
(neutraal tot positief) handelaar
(ongunstig) sjacheraar
Van Dale 2016 online: BE, online 2018 BE; ongunstig
DS2015 standaardtaal
< Frans ‘commerçant’ <latijn commercium (handelsverkeer), van com-(samen)+ merx (2e nv. mercis) (koopwaar, handel).
zie ook: commerce
vgl. een geboren commerçant (commerçant, een geboren ~)
De commercant probeerde me een stofzuiger te verkopen.
“U bent een echte commercant die naar de klant luistert en service biedt.” (personeelsadvertentie)
Het is een echte commerçant. Toen hij zijn nieuwe auto kocht pitste hij eerst van de prijs af en wist er dan nog een aantal opties voor niks bovenop te krijgen. zie pitsen
“eigenaar is vriendelijk, maar een echte commercant. Kijk je rekeningen goed na!” (https://www.booking.com/reviews)
luiaard, lamzak, tamzak
zie ook tam, tammen
De Jos, werken? Die lammen tamme valt nog liever dood!
Tegen een verstokte luiaard zegt men wel eens: “Gij? Werken? Als gij iemand zie die minder werkt als gij dan vecht er mee!”
Die kan dan misschien antwoorden: “Werken? Laat de paarden werken, die hebben groter koppen!”
unaniem, eenparig
DS2010: eenparig, eensgezind, met eenparigheid van stemmen, met algemene stemmen
vnw: bij/met algemeenheid van stemmen: eenparig, met eenparigheid van stemmen
De nieuwe voorzitter werd verkozen met algemeenheid van stemmen.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
in Nederland: wettelijke aansprakelijkheid
“Wat betekent burgerlijke aansprakelijkheid (BA)?
Loopt iemand anders schade op door jouw fout, onvoorzichtigheid of nalatigheid? Dan ben jij daar aansprakelijk voor. Dat betekent dat je verplicht bent om het slachtoffer schadeloos te stellen: je herstelt de schade of betaalt een schadevergoeding.
Het ‘burgerlijke’ wijst erop dat de schade berokkend wordt door de ene burger aan de andere burger, en bijvoorbeeld niet aan de staat.” (kbc.be)
“Wettelijk bent u verplicht een verzekering Burgerrechtelijke Aansprakelijkheid (BA) af te sluiten voor schade die u met uw auto veroorzaakt aan anderen.” (optimo.be)
iemand in de luren leggen, hem bedriegen, dwarsbomen, in een lastig parket brengen enz.
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
ook: kloot, iemand een ~ afdraaien
Die vent is een echte klootzak; hij heeft me weer een kloot afgetrokken.
“Die heeft me ‘ns een kloot afgetrokken door voor m’n neus een partij hout te kopen waar ik een oog op had.” H. Brusselmans, Mogelijke Memoires.
(verouderd in Nederland)
om zeep helpen, in de war sturen, verbruien, verpesten
SN-NL: verbroddelen
vnw: verknoeien, verpesten, in de war sturen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, de sfeer verbrodden
DS2015 standaardtaal
We hadden het zo mooi voorbereid. Uitnodigingen verstuurd, menuutjes opgesteld. Ze wil niet meer gevierd worden. Een streep door de rekening. Ze heeft het wel goed verbrod.
ju is term van de boeren tegen hun paard om het bevel te geven vooruit te vertrekken
Van Dale:
ju (tussenwerpsel)
1 uitroep om paarden en andere trekdieren aan te sporen
De boer zei ju en zijn paard wilde toch niet vertrekken.
standaardtaal in België
kadootje dat bij de geboorte wordt gegeven aan de bezoekers van het nieuwe kindje
In Vlaanderen is het helemaal niet gebruikelijk om “beschuit met muisjes” te geven, zoals dat in Nederland wel is ingeburgerd. De Vlaamse ouders van de nieuwe baby zorgen voor een kleine traktatie, in de vorm van een aantal suikerbonen die op een originele manier worden verpakt.
zie ook kinnekeskak, suikerboon, kakkeboon, kakkebeulleke, suikerklitsen, kakmentjes, dragee
Katrien heeft zelf allemaal zakskes gebreid voor de doopsuiker van haar nieuwe baby.
(ambulance)verpleger, (officieel genaamd hulpverlener-ambulancier)
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Nederland: ziekenbroeder
zie ook verzamellemma geneeskunde
Ambulanciers tijdens een oefening in Canberra.
De basis-uitruk in het 100-systeem is één ziekenwagen met twee ambulanciers.
nieuwsblad.be: De Unie Voor Vlaamse Ambulanciers (UVVA) vraagt een verplichte politiebijstand bij oproepen die wijzen op een verhoogd risico op agressie.
condenseren, met damp beslaan
Van Dale 2017 online: BE
Ik kan niks zien want mijn voorruit is aangedampt.
helemaal zichtbaar, zonder enige afscherming
NL: open en bloot
Slimmeke! Ge laat uwe portefeuille toch niet blak en bloot op nen toog liggen!
Nu staat het priveleven van die mensen blak en bloot op Facebook!
“De akkers liggen blak en bloot als de oegst geweerd is”, De Bo (1873).
meiklokjes zijn in België gelukaanbrengers (ook ‘porte-bonheur’ genoemd) en worden traditioneel op 1 mei geschonken aan geliefden, dierbaren, vrienden
NL: lelietjes-van-dalen voor vriendschap én liefde.
DS2015 standaardtaal
Paul heeft van de morgend meiklokjes gekocht voor zijn vrouw, de schattebol!
Een grote bos meiklokjes voor ons aller Bon, van alle VW-ers!
bazige vrouw
Haar man heeft niets te vertellen. Zij is een echte gendarme.
> andere betekenis van gendarme
1) afkorting van niet, ook wordt nie gebruikt
2) wordt gebruikt als verdubbeling/versterking van een ontkenning
wnt:
- Uit niet is in verschillende dialecten ook ontstaan nie, waarschijnlijk wanneer het woord met weinig klem werd uitgesproken, maar de vorm niet is in de algemeene taal toch de juiste vorm gebleven, in verschillende streken in de spreektaal gewoon, in andere onbekend.
- In de oudere taal werd ‘niet’ toegevoegd in een zin waarin eenig woord voorkwam dat een ontkenning behelsde. Dit gebruik is nu nagenoeg verouderd.
1) Dat is ni waar.
2) Het kan ook nooit ni goed zijn.
Ik heb hem nieverans ni gezien.
raadzaam, wenselijk, aan te bevelen
vnw: wenselijk, verstandig, aanbevelenswaardig
-het is (niet) aangewezen: het is (niet) wenselijk, het is (niet) verstandig
Van Dale 2018 online: BE
antoniem: tegenaangewezen
Het is aangewezen dat een patiënt de bijsluiter leest telkens wanneer hij nieuwe medicijnen dient in te nemen.
Het is aangewezen om niet te lang dezelfde kruidenmengeling te gebruiken.
" Rijden onder invloed van drugs is niet aangewezen. (standaardtaal in België)" Taaladvies.net
voortdurend, de hele tijd, alsan
zie ook voeten, om de vijf ~, om de vijf voet
Wat is dat nu met mijn computer? Die valt hier om de 5 botten uit.
ongeveer, bij benadering
zie ook apeuprès
Kunt ge mij zo apreprès zeggen wat dat gaat kosten?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.