Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
stokbrood
Van Dale online: BE, spreektaal
Overtuigde flaminganten vallen van den honger dood met een Frans brood onder hunnen arm.
pleisteraar,
vnw: stukadoor
ww.: plakken
zie ook: plekker, bezetter; plakwerk
Geschilderd door John Cranch in 1807
De plakker zorgt dat de muren mooi effen worden.
> zie andere betekenis van plakker
wordt gevierd op de tweede zondag van mei, behalve in de streek van Antwerpen, waar het op 15 augustus plaatsvindt, feest van O.L.V. hemelvaart
vnz. moederkensdag (de): moederdag
(ook wel: Moedertjesdag)
in Nederland: Moederdag
zie ook Vaderkesdag
Met Moederkesdag gaan we allemaal eten bij ons ma.
eosine
vroeger: mercurochroom
Je geschaafde knie zal ik aanstippen met wat roodsel.
Leenvertaling uit het Frans. Algemeen Nederlands zijn:
vnw: een maat voor niets: zinloos, vruchteloos, vergeefse moeite
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
vgl. ook maat, een ~ te veel
Hoezo, ge lust geen taart? Dan is al mijn bakwerk een maat voor niets geweest.
“De politieke staking, een maat voor niets?”
(www.dewereldmorgen.be 10 okt. 2017)
“De verlengingen bleken een maat voor niets, dus moesten strafschoppen een winnaar aanduiden.” (Het Laatste Nieuws 3 jul. 2018)
“We wisten van in het begin dat wanneer de wind of één factor niet zou meezitten, de ballonmeeting een maat voor niets zou zijn. Daarom hadden we voor genoeg randanimatie gezorgd.” (Het Laatste Nieuws-1 jul. 2018)
“Hervormde kieswetgeving Europees Parlement een maat voor niets.” (hildevautmans.eu 7/4/2018)
studentenkamer, studentenkot
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
- Ook overgenomen in het Belgisch-Frans, met verfranst meervoud ‘kots’ en ervan afgeleid werkwoord ‘kotter’ (op kot wonen).
zie ook kot, op ~ gaan; kot, op ~ zitten; meisjeskot; luxekot; kotbubbel; verzamellemma koterij
Ik heb in mijne studententijd altijd op kot gezeten.
Ik ga op kot in Kortrijk. In Leuven is de kwaliteit van de studentenkoten beter dan in Gent.
Onze Fien zit op kot in Leuven, ik mis haar enorm.
> andere betekenissen van kot
verkoper, handelaar (Frans marchand);
vaak als tweede lid in samenstellingen: biermarsjang voddenmarsjang, oudijzermarsjang, kolenmarsjang, beestemarsjang, groenselmerchang, slunsemarchang
ook in West-Vlaanderen.
provincie Antwerpen: marchaant, m., marchaanten
Zie ook: marchand, marchandies
Haal eens gauw ’n bokal opgelegde haringen bij de vismarsjang, mijne jong, gij hebt nog jong benekes onder!
richtingaanwijzer, pinker
< Belgisch-Frans: clignoteur, Frans: clignotant, feu clignotant
Dáár se! Clignoteur naar rechts en dan links afdraaien!
Sommige auto’s uit de jaren 60 hadden uitklapbare clignoteurs.
in grote geldnood verkeren, armoe troef
maar ook overdrachtelijk: op niets trekken, bouwvallig, pover, …
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
in Antw. ook afgekort als: krot en co
zie ook krotter
Het is daar krot en compagnie, zij hebben geen nagel om aan hun gat te krabben.
recensie restaurant: Het is dan ook niet wat je noemt krot en compagnie maar voor een sterrenrestaurant blijf je toch wat op je honger zitten.
RICHARD Godverdomme, nekeer iets groots. Iets met fond! Niet krot en compagnie! (toneelstuk Arne Sierens)
Ramen moet vervangen worden, deuren, vloer moet er uit, badkamer en wc is krot en co, slaapkamers zijn hopeloos verouderd, keuken heeft al … (spaargids.be)
Beroepsvrijwilliger bij het leger
zie ook boefer
De bv’s kenden in mijn tijd even goed “de muur” als de miliciens. (zie muur, de ~ doen)
> andere betekenis van bv
deurstijl, omlijsting
< Frans: le chambranle: Latijn camerare (bouwen in de vorm van en gewelf) en onder invloed van branler (bewegen)
zie ook chambrang
“En wil je perse het verstek perfect houden, dan kan je ook nog die horizontale sjambrang 0,3mm mee scheef zetten en daar dus uitvullen.” (bouwinfo.be)
“… die ofwel niet capabel zijn om bepaalde kennis op te doen, ofwel zich de moeite niet willen doen … BTW ’k wist wel wat ’ne sjambrang was :).” (weljongniethetero.be 10 sep. 2004 )
De chambrang van de keukendeur is kapot.
schommel
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt), bij bijze: In Zuid-Nederland is bijs, bijze hier en daar de naam voor een schommel.
vergelijk bijzen
zie ook: bies, biezabijs, bijze, boes, boeschcammeré, boesjkammeree, ratak, ratek, renne, rennekoker, rietseko, rijtak, sturrel, stuur, suur, toeter, touter, wippentater, zwier
Als gij op de bijs gaat zitten, zal ik u duwen.
> andere betekenis van bijs
officiële feestdag, een feestdag waarop niet gewerkt wordt
Van Dale: officiële feestdag, (in België) wettelijke feestdag
feestdag waarop niet gewerkt wordt
zie ook feestdagenwet, feestdag, nationale ~ van België
21 juli en 15 augustus zijn wettelijke feestdagen.
onderhemdje
zie ook lijfke, lijfrok, ongerliefke, marcelleke, hemmeke, onderhemmeke, lee, liefbaai; verzamellemma kledij
vnw: onderlijfje: onderhemd, borstrok
Ik heb een onderlijfke aan onder mijn hemd.
Sommigen dragen een bovenlijfke als onderlijfke.
lieveheersbeestje
zie synoniemen bij pimpampoentje
Pimpampoentjes, pieternellekes en hemelbeestjes zijn de natuurlijke vijanden (predators) van de bladluizen.
een borgsom storten
Voor de huur van de wagen moesten we een waarborg van 1.000 euro storten
Duidt op een, meestal hypothetische, toestand van zware pech. Soms wordt ook gesjareld gebruikt.
uitspraak /ge zjost/ met een Franse j
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal: gesjareld
Zie: jos,
gejost hebben,
jossen,
jossen, zijn eigen laten ~
Als die tent nu ook nog wegwaait, dan zijn we gejost.
chocoladepasta, pasta met chocoladesmaak
Na deze boterham met kaas eet ik ook nog een met choco.
Ferrero vond het niet kunnen dat Delhaize zijn hazelnotenpasta als ‘choco’ omschrijft en eiste dwangsommen tussen 1.250 en 100.000 euro per inbreuk, zo schrijft De Tijd. De Brusselse handelsrechtbank oordeelde echter dat Delhaize het woord ‘choco’ alleen maar gebruikt om aan te geven hoe zijn pasta smaakt. Delhaize insinueert niet dat chocolade een ingrediënt is en bovendien is het woord ‘choco’ niet gereglementeerd.(Knack 11/02/16)
-Frituriste uit Lanaken verkoopt frieten met choco (vrt.be)
hechtpleister, tensoplast, hansaplast
zie ook spannendrap, sparredra
< Frans: sparadrap < Oudfrans speradrapu < Middeleeuws Latijn sparadrapum
zie ook verzamellemma geneeskunde
Geef me eens de sparadrap, het verbandgaas moet vervangen worden.
SN-NL: koffer
vnw: reiskoffer
Van Dale geeft (hand)koffer als synoniem met valies
woordgeslacht: de valies, Van Dale: het valies
Gratis Van Dale online (2019): het/de; o en m: (leren) reistas
DS2015 standaardtaal
typisch Vlaamse uitdrukkingen: valiezen, zijn ~ maken; valiezen, (zijn) ~ pakken; valies, in de ~ zijn; valies, in de ~ zetten
West-Vlaams: de valieze
Steek uw valies maar in de koffer.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.