Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
gips
vnw:
•gips, gipsverband
•gips, stuc, pleister
DS2015 geen standaardtaal
< Oudfrans: plastre < Latijn plastrum.
wnt: plaester: oudste attestatie: Limburg, 1240
- papje van verschillende kruiden dat over een wond gelegd wordt
- gipskalk die op muren en pfafonds wordt gestreken.
In het Middelnederlands is plaester zoogoed als uitsluitend in gebruik, gelijk nog heden in het Vlaamsch plaaster de gewone vorm is.
Naast en in plaats van Plaaster is sedert het begin der 17de E. in gebruik gekomen Pleister, doch de oude vorm is in Zuid-Nederland en in vele Nederlandse dialecten in gebruik gebleven.
zie ook plaasteren, beplaasteren, plaasterkalkpap
vgl plakplaaster
zie ook andere betekenis van plaaster
Mijn gebroken been moet zeker 6 weken in de plaaster blijven.
We hebben van onze handen een plaasteren afdruk gemaakt.
Als je later aan je kind wil tonen hoe dik mama’s buik was toen ze bijna moest bevallen, kan je je bovenlichaam met plaaster bedekken.(standaard.be)
Ziehier de wonderbaarlijke vermenigvuldiging der boeddha’s in plastic en plaaster.(standaard.be)
Maar om die oneffenheden er dan af te krijgen, plakt er ook nog eens verf over uw plaaster. Eraf schuren is, bij mij toch, moeilijker gebleken bij plaaster + een laag verf erop dan bij plaaster alleen. (beyondgaming.be)
Pleisterwerk in nieuwbouwwoningen komt doorgaans neer op het (simpel) afwerken van de stenen binnenwand middels een gladde plaaster, maar ook sierbepleistering (een-huis-bouwen.be)
(verouderd) boterham
Van Dale 2014 online: gewestelijk
etymologiebank:
Nhd. Kanten ‘homp brood, kapje’ gaat terug op de verouderde mnl. betekenis ‘stuk brood’, via Nederlandse kolonisten in Oost-Duitsland (12e eeuw)
Middelnederlandsch Woordenboek: Cant
Stuk, brok, homp, bete. Kiliaan kant broots, j. hompe, frustum praecidaneum; gall. chanteau; angl. cantell.
Schuermans : kant is een boterham;
ook in samenstellingen: kezekant, koolkant, spijzekant en kantzak, bedelzak, alsmede de uitdrukking ‘om kanten gaan’, bedelen
wnt: Kant
Mnl. Cant, wrs van het oudfrans: cant, can; nieuwfrans: champ
dat van Keltischen oorsprong is (?)
Wao hébs dich èn z’n botrammedaus zitten haajn? Ne sjroêpkant, ne keiskant en nen derm sesies!
(Wat heb jij in je boterhammendoos zitten vandaag? Een boterham met stroop, ene met kaas, en een eindje worst.)
Ich niks as ne botterkant.
(Ik enkel een met boter besmeerde snede broods.)
opmerking, aanmerking (is vaak negatief)
Van Dale 2016 online: BE
Taaladdvies.net: Bemerking wordt in België zowel voor aanmerking als voor opmerking gebruikt, maar het is ook daar geen standaardtaal.
wnt: Zoowel in vroeger eeuwen als ook in later tijd een gewoon woord; in de laatste jaren vaak beschouwd als germanisme en daarom afgekeurd. In de jongere, en thans meestal veroordeelde opvatting. Opmerking, en soms aanmerking (zie de bo 1873).
Welcke woorden my een sneedige bemerckinge indachtigh maken, poirters, Mask. 305 ed. 1688.
DS2015 standaardtaal
< Duits: Bemerkung
zie ook: randbemerking
Op het einde van de vergadering vroeg de voorzitter of er nog bemerkingen waren.
Ik wil bij het standpunt van de Taalunie hierboven toch wel een aantal bemerkingen maken, o.a.: Als iedereen het in VL gebruikt, waarom is het dan geen standaardtaal in België?
Als er over dit lemma nog bemerkingen zouden zijn, dan kunt ge die kwijt bij de reacties hieronder.
maandstonden, regels, menstruatie
ook in Prov. Antwerpen, Limburgse Kempen
wnt: (Euphemisme) Maandstonden; ook in deze betekenis in Nederlandse dialecten (Ten Doornk. Koolman (1879); Mensing (1935)).
a. In het enkelvoud als collectivum.
Zij heeft de verandering, Weiland (1810).
Die verandering hebben, Cornelissen, Bijvoegsel (1938).
Alle drij weken krijgt ze de verandering, Aldaar.
Ter Laan (1952).
?b. Als plurale tantum.
Verandering: ’t meervoud betekenis de maandstonden der vrouwen, Goemans (1954).
— De dagen dat mijn vrouw haar veranderingen had (zoals men dat daar in onze buurt noemde) schortte zij de rokken en hechtte ze zich tussen de benen een band vast, Louis Paul Boon, Menuet (1955).
Er valt geen land te bezeilen met ons Marie, ze moet zeker haar veranderingen gaan krijgen.
klaproos, papaver
wnt: Het eerste lid is vermoedelijk Kol: het sap van papavers is bedwelmend en dus geschikt voor bereiding van toovermiddelen.
“Collebloemen wassen in de bouwlanden ende corenvelden …: men vintse ooc wel tusschen de moescruyden, ende neffens de canten van de hoven”, Dodon. (ed. 1608).
Kollebloemen houden het ondanks de gifspuiterij uit.
“Botanische naam: Papaver
Nederlandse naam :Klaproos, kollebloem”
(http://www.vlaamszaadhuis.com/)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
