Reacties van de Bon

EWN:

hoorndol
bn. ‘razend, woest’
Vnnl. in de mensch wert eerst horendul (1555; WNT), horen-dul ‘razend (van beesten)’ (1599; Kil.); nnl. horendollen stieren (1758; WNT).
Dit woord lijkt een samenstelling uit hoorn en dol. Men zou kunnen denken aan dolgeworden dieren die met hun hoorns aanvallen; men meende vroeger wel dat een aandoening aan de hoorns daar de oorzaak van was. Deze associatie kan echter secundair en dus volksetymologisch zijn; het eerste lid moet dan een vervorming van een ander woord zijn. Te denken valt aan ore- of oor- in mnl. orewoet, oorwoet ‘extase, euforie’, waarvoor zie oorzaak. Een betere kandidaat, vooral gezien de identieke betekenis, lijkt Middelhoogduits hirnwüetic ‘razend, woest’ (Lexer) dat een eerste lid hirn ‘hersenen’ heeft, zie hersenen, en dus een doorzichtige samenstelling is.
Het bestaan van de volkomen vergelijkbare en ongeveer even oude samenstellingen vne. horne-wood ‘razend’ (van mensen) (ca. 1500; OED) en horne-mad ‘id.’ (zowel van beesten als van mensen) (1579, 1607; OED) (beide verouderd) pleit voor de verklaring ‘razend als een hoorndier dat aanvalt’, of voor ontlening tussen het Nederlands en het Engels. Het zou immers erg toevallig zijn als in het Engels precies dezelfde volksetymologische associatie is opgetreden als in het Nederlands.

Tja, die vetgedrukte woorden … ik weet niet goed wat ik er moet van vinden. Het is niet slecht, maar het leidt de aandacht af van de rest van de voorbeeldzin en van heel de tekst in feite. Het leest niet zo vlot en aangenaam.
Zo voel ik het aan en zeg het liever eerlijk.

Wat ik een beetje storend vind is de sn stempel onder ‘be’ lange. Of spreken de Nederlanders het zo uit? Maar dan nog schrijven ze het niet zo …
Ik zou liever G.V. nemen en onder het lemma ‘be lange na nog ni’ zetten: S.N. bijlange na nog niet.
Wat denk je haloewie?

ps. niet alleen in het WNT, maar nu nog op internet: bij lange na niet.

Ik heb duimen sn gemaakt omdat ik denk dat de Nederlanders het in dezelfde zin gebruiken als wij: Google .nl: “duimen voor je” = iemand geluk toewensen. Of ze daarna daadwerkelijk met de vingers bidden weet ik niet, maar ik betwijfel het. Zie wikipedia onder duimen (steun), bij uitdrukkingen.
Voor alle zekerheid zal ik het heel Vlaanderen maken en de copy van vd online er bijzetten.
ps. Het gebaar van duimen was vroeger in Antw. niet de duim opsteken, maar de duim in de gesloten vuist steken.

Het is mij ook opgevallen in panorama :)
Dit is voor mij de juiste betekenis van cachot (niet gevangenis). Vroeger kregen de weerbarstige soldaten ook een paar dagen cachot.
Nu zal het nieuwe woord ‘naakte cel’ of ‘isoleercel’ zijn.
Ik had een tijd geleden het internet al afgedweild, maar zonder ‘bewijzen’ te vinden.
Voor mij dus: geen SN.