Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Van Dale: het ~
Woordenboek der Nederlandsche Taal: (o.,m.,v.)
“In noordndl. bronnen is venster reeds in het mnl. veelal onz. In lateren tijd wordt het vaak als vr. aangetroffen (steeds zoo in de Statenvertaling), door invloed uit Z.-Nederl., waar het vr. genus het gewone is (het venster in de Liesv. Bijbel is navolging van Luthers vertaling).
Het door De Bo (1873) vermelde m. genus komt voor op de grens van W.-Vl. met Fransch-Vl.
In de 16de e. is vensteren de meest voorkomende meervoudsvorm, in de 17de e. begint vensters te overwegen; in de 18de en 19de e. is de vorm op -s de eenig gebruikelijke, behalve in archaïsche taal. Een uitgangsloos mv. werd aangetroffen bij Blok, (1548); Wolff en Deken (1771) en Overdiep (1937).”
Puur van de gif gooiden ’em zijne computer uit de venster.
er als de bliksem vandoorgaan
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Wegspoeteren, wegspouteren, met grooten spoed weg-, heengaan; wegijlen. Gewestelijk in Vlaams-België.
‘Elk spoeterde weg’ De Bo (1873).
‘De vogels zijn al weggespoeterd’ De Bo (1873).
Toen ie betrapt werd, spouterde ie vlug weg.
iemand zal zijn straf niet ontlopen, ieder krijgt zijn verdiende straf
SN: boontje komt om zijn loontje
zie boontje, loontje komt om zijn ~
Woordenboek der Nederlandsche Taal: vooral in Zuid-Nederland: Loontje komt om zijn boontje, zie b.v. Conscience (ed. 1868), gezegd wanneer iemand de gevolgen van een vergrijp ondervindt: hij krijgt zijn verdiende loon. Vaak als waarschuwing gebruikt.
Haha, loontje komt om zijn boontje! Net goed!
- iemand die zijn verdiende straf krijgt
- dikwijls als verwittiging
zie ook loontje komt om zijn boontje
SN: Boontje komt om zijn loontje
VRT-Taalnet: Loontje komt om z’n boontje of Boontje om z’n loontje?
In het hele Nederlandse taalgebied komt Boontje om z’n loontje, maar in het zuiden – bij ons in Vlaanderen – hoor je ook wel eens dat Loontje om z’n boontje komt.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: vooral in Zuid-Nederland, omgekeerd: Loontje komt om zijn boontje (zie b.v. Conscience ed. 1868), gezegd wanneer iemand de gevolgen van een vergrijp ondervindt.
Hij werd door zijn vrienden verschei keren verwittigd (verwittigen) en toch bleef hij zonder autoverzekering rond rijden. Tot hij voor een politiecontrole moest stoppen wegens te hard en te roekeloos rijen. Zijn rijbewijs werd ingetrokken en zijn auto in beslag genomen. Tja, loontje komt om zijn boontje.
scheet, wind
dim.: protje, protteke
Van Dale 2014 online: gewestelijk
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Wind, scheet, veest
In nagenoeg alle Zuidnederlandse tongvallen bekend (bij De Bo (1873) echter niet opgegeven), inzonderheid in de uitdrukking ”nen prot laten”.
zie ook: protten, foerten, poert
Wie heeft er hier een prot gelaten? Zo stinken.
En met dat ze haar eigen uitrekte, om aan de gelei vanachter in de kast te kunnen, liet ze een protje. En gegeneerd dat ze was, hare kop zag even rood als de gelei in die pot.
Als ge een protteke moet laten, gaat dan buiten staan hé. De rokers moeten dat ook doen…
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
