Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
tourist die een daguitstap maakt, dagjestoerist
Van Dale 2020 online: BE
NL: dagrecreant
zie ook eendagstoerisme
Vooral de zon haalt de eendagstoeristen naar de kust. 85 procent komt nog altijd met de auto, maar de trein blijkt in opmars. (standaard.be)
De glooiende heuvels van de Vlaamse Ardennen trekken niet alleen fietsers, wandelaars en eendagstoeristen aan. (rosseel.be)
helemaal alleen
NL/SN: moederziel alleen
Van Dale 2013 online: gewestelijk
zie ook moerzieletig alleen
Hij zat daar moedermens alleen in dat café.
“Ik zal het weer allemaal moeten verwerken de komende dagen en dan weer terug gewoon worden van moedermens alleen te zitten.” (seniorennet.be 17 aug. 2009)
" Een duivinnetje van mij .Ik heb een filmpje gemaakt van de wind in de bomen hier , rond 20 uur , tijdstip waarop de duiven moesten vallen aan de grens ( en voor de grens ) en dan moet mijn duifje moedermens alleen verder vechten tegen die stormwind op kop na al een ganse dag vliegen." (duivenvaria.nl 30 jun. 2018)
helemaal alleen, van iedereen verlaten
(Dts.) mutterseelen-, mutterseelig allein
In de Zuid-Limburgse dialecten komen heel wat varianten voor: muisalleen, muismensalleen, mansmensalleen, moederkesmens alleen, moedermens/moeiermens alleen, moojerziel alleen, moederzielig alleen, moerzielig alleen, moerzieletig alleen, moonekes alleen …
(voor de etymologie, zie o.a.: https://onzetaal.nl/taaladvies/moederziel-alleen/ – Wahrig (1968) verklaart ‘mutterseelen-’ uit Fr. ‘moi tout seul’)
zie ook moedermens alleen
Muisalleen is hij de grote oceaan overgevaren.
Nu zit hij moederziel(et)ig alleen op een onbewoond eiland.
pen die men in de grond steekt om een tent aan te spannen,
haring
< Frans: piquet: gepunt paaltje, verkleiningsvorm van pic
De term is afkomstig uit de landmeetkunde.
Antwerpen: in piket liggen (piket, in ~ liggen) = ruzie hebben
Vlaamse uitspraak: scherpe i en e, klemtoon op de tweede lettergreep
Verschillende piketten
Als de tent recht staat kunnen we de piketten in de grond kloppen.
> andere betekenis van piket
Hier kunnen woorden alfabetisch opgelijst worden die:
- in het Vlaams een ander geslacht hebben dan in het SN
- waar er binnen Vlaanderen verschillen zijn in het gebruik van het geslacht
- waar er discussie is over het geslacht … der engelen ;) (engelen, het geslacht der ~)
| woord | Vlaanderen | Nederland | speciallekes & opmerkingen |
|---|---|---|---|
| accordeon | m. | o. | |
| account | m. | o. | |
| affiche | v. | o. | |
| afval | m. | o. | |
| album | m. | o. | |
| angst | v. | m. | |
| aperitief | m. | o. | |
| asfalt | m. | o. | |
| atelier | m. | o. | |
| (auto)bus | m. | m. | v. in Antwerpen |
| bassin | m. | o. | |
| beton | m. | o. | |
| blog | m. | o. | |
| blok | m. | o. | |
| boek | m. | o. | |
| bos (bomen) | o. | o. | m. in West-/Oost-Vlaanderen |
| broodrooster | m. | o. | |
| bulletin | m. | o. | |
| bureau | m. | o. | |
| bureel | m. | o. | |
| cadeau | m. | o. | |
| café | m./o. | o. | |
| casino | m. | o. | zie ook Vlaamse uitspraak |
| cement | m. | o. | |
| code | v. | m. | foutieve geslachtstoewijzing in NL: ‘code’ is een verkorte vorm van ‘codex’, dat wel mannelijk is, maar dat maakt de code nog niet mannelijk |
| combo | v. | o. | |
| commentaar | m. | o. | |
| decolleté | m. | o. | |
| decor | m. | o. | |
| deeg | m. | o. | |
| defilé | m. | o. | zie ook den defilé |
| deken | o. | m./v. | v. in Antwerpen |
| deksel | o. | m. | |
| dessert | m. | o. | |
| diner | m. | o. | |
| doolhof | m. | o. | |
| dossier | m./o. | o. | |
| dok | m./v./o. | o. | v. in Antwerpen en de Kempen, m. in Mechelen en Oost-Vlaanderen, elders o. |
| eigendom | m. | o. | |
| fiche | v. | o. | |
| filter | m. | o. | |
| flatscreen | m. | o. | |
| frituur | v. | v. | schijnbaar onzijdig in Vlaanderen door grammatica: gereduceerd lidwoord |
| fysiek | m. | o. | |
| gas | v. | o. | |
| getuigenis | v. | o. | |
| gilet | m. | o. | v. in Antwerpen-stad |
| hoen | v. | o. | |
| hof | m. | o. | |
| home | m./o. | m. | voornamelijk m. |
| horloge | o. | o. | v. in Antwerpen zie ook uurwerk |
| hypo | m. | o. | |
| ID | m. | o. | |
| idee | o. | m./o. | zie ook gedacht |
| kaart | v. | m./v. | |
| kast | v. | m. | |
| kader | m. | o. | zie Van Dale |
| kapsalon | o. | m. | idem voor ‘salon’ |
| kat | v. | m. | kater en kattin zijn respectievelijk m. en v. |
| kleur | o. | m./v. | |
| koffer | m. | m. | o. in Antwerpen |
| kroost | m. | o. | |
| koord | v. | o. | |
| lek | o. | o. | m. in Antwerpen |
| level | m. | o. | |
| marsepein | m. | m./o. | |
| matras | v./m. | o. | voornamelijk v. “In het Nederlands is matras van oorsprong een de-woord. Tegenwoordig komt matras, met name in Nederland, ook als het-woord voor. In België wordt matras voornamelijk als de-woord gebruikt; in Nederland is zowel de matras als het matras gangbaar.” (taaladvies.net) |
| menu | m. | o. | |
| moment | m. | o. | |
| muziek | m. | v. | |
| nest | m. | o. | |
| nummer | m. | o. | |
| omslag | m. | o. | |
| oog oor |
o./v. | o. | v. voornamelijk nog in vaste uitdrukkingen (zie iets of iemand in d’oog houden + commentaren aldaar) |
| ogenblik | m. | o. | |
| order | m./o. | m./v./o. | voornamelijk o., m. komt maar raarder voor |
| orkaan | m. | m. | o. in Antwerpen, v. in de Antwerpse Kempen (zie reacties) |
| overschot | m. | o. | |
| percent | m. | o. | |
| plafond | m. | o. | zie ook plafon, blafon |
| plein | o. | o. | v. in Antwerpen |
| prikkeldraad | m. | o. | nonsensicale geslachtstoewijzing in NL, want gewoon ‘draad’ is er wel m. zie ook pinnekesdraad/stekkerdraad |
| proza | v. | o. | |
| punt (leesteken) | o. | m./v. | |
| raam | m./v./o. | o. | |
| reden | v. | m. | |
| riool | v. | o. | |
| rit | v. | m. | |
| schilderij | o. | o. | v. in Antwerpen-stad |
| salon | o. | m. | idem voor ‘kapsalon’ |
| t-shirt | m. | o. | v. in de Kempen |
| tarmac | m. | o. | zie ook Vlaamse uitspraak |
| techniek | m. | v. | |
| tennis | m. | o. | |
| terras | o. | o. | v./m. in West- en Oost-Vlaanderen |
| thuis | m. | o. | |
| transport | m. | o. | |
| trottoir | m. | o. | |
| venster | v. | o. | |
| vest | v. | o. (kledij) m./v. (stadsgracht) |
|
| villa | v. | m./v. | |
| voetbal + andere balsporten | m. | o. | |
| zand | o. | o. | m. in Limburg |
zie ook:
- de, ’t, over de versus ’t
- grammatica: gereduceerd lidwoord (+ link naar lijst van Grytolle)
- straat, t straat
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
