Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
’s (= des)
→ stemverlies en sjwa-deletie van des → ts? of
→ samentrekking van te + ’s → ts?
waarschijnlijk in gebruik in geheel Vlaanderen, maar wellicht wordt het niet overal exclusief gebruikt
Mar as het tsones vroem an de Dele kwam
lachte-n-al de katte huile kruipel en lam.
(…) en tsaves kwam het er graas gelak as ’n aad meike vandaan.
(Ballade van de Rosse Poos, zorgbedrijfrivierenland.be)
Vrou Vuyle ende Laudate,
Loopt vry te dansse, onvervaert!
Weest tsavons laet opt strate,
Tgaet te vastelavontwaert!
(…)
Ghy moet u alle ghereeden,
Die ick niet ghenomen en can:
Daer schuylen so veel quaey beleeden
Tusschen wijf ende man!
Tsavons zijn wi droncken,
Tsmorghens es die keele drooch:
Het wijf gaet dan proncken,
Den haselaer es soe hooch!
(Antwerps Liedboek, dbnl.org)
Wie da goest’ hee kan diene 7e meie, zonder verplichtinge doarachter mee ons ts’noens goan eten. (Veur de èchte Genteneers, bloggen.be)
dan; dan (NL: toen)
stamt uit een veel oudere stemloze variant, die o.a. in het IJslands ‘þá’ werd
uitspraakvarianten: ten (tèn), ton
ook in West-Vlaanderen
- Meneer, uw spriet staat open!
- Ja, en ten? (en dan)
Ze zeidt dat ze nog lange gingt bluven, mo z’is ton ommeki toch mo naar hust gegaan. (Ze zei dat ze nog lang zou blijven, maar ze is dan plots toch maar naar huis gegaan.)
dan; dan (NL: toen)
stamt uit een veel oudere stemloze variant, die o.a. in het IJslands ‘þá’ werd
uitspraakvarianten: ten (tèn), ton
ook in West-Vlaanderen
- Meneer, uw spriet staat open!
- Ja, en ten?
Ze zeidt dat ze nog lange gingt bluven, mo z’is ton ommeki toch mo naar hust gegaan. (Ze zei dat ze nog lang zou blijven, maar ze is dan plots toch maar naar huis gegaan.)
NL: spitsmuis
ten oosten van de Schelde: dol, dolleke
gezien de eerder beperkte afmetingen van deze beestjes wordt meestal het verkleinwoord gebruikt: tolpke, tolptje
ook in West-Vlaanderen
etymologisch hoogstwaarschijnlijk rechtstreeks of via een omweg afkomstig van het Latijn ‘talpa’ (mol), waaruit ook het Frans ‘taupe’ (mol), evenals het Italiaans ‘topo’ (rat, muis)
De kat heeft vannacht weeral tolpkes zitten vangen, het liggen der voorzeker(st) twee dozijn voor de deur.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
